اگر کمی اخبار را دنبال کنید، مطمئنا در مورد برجام شنیده اید. حال که برجام دیگر بر قوت خود برقرار نیست و ایران با غرب در حال مذاکرات مجدد برای احیای برجام است، بسیاری از اقتصاددانان، سرمایه گذاران و فعالان بازارهای مالی به دنبال این هستند که تاثیر احیای برجام بر اقتصاد دقیقا چگونه است و در صورتی که توافقاتی بین ایران و غرب صورت گیرد، تاثیر این توافقات چطور خود را در بازارهای مالی مختلف نشان خواهد داد؟ در این مطلب کد بورسی به دنبال پاسخ دادن به این سوال هستیم، پس اگر شما هم دوست دارید تاثیر احیای برجام بر اقتصاد را بدانید تا بتوانید خودتان را برای اقدامات سودآور بعدی آماده کنید، این مقاله شما را به بهترین شکل راهنمایی می کند؛

تاثیر احیای برجام بر اقتصاد

در حال حاضر سطح انتظارات به شکلی است که تصور می شود، صبح روز بعد از توافق، کل نابسامانی‌ های حال حاضر سامان پیدا می کند و شاخص‌ های منفی در زمینه‌ های تولید، صادرات، سرمایه‌ گذاری، اشتغال و … مثبت خواهند شد و تورم از افزایش افسار گسیخته خود دست کشیده و عقب نشینی می‌ کند. در حقیقت چنین تصوراتی به همان اندازه واقع بینانه نیست که بگوییم توافق در برجام تاثیری بر اقتصاد کشور نخواهد داشت، لذا انتظارات افراط و تفریطی، بدبینانه یا بسیار خوشبینانه هیچکدام نمی‌ تواند موضعی صحیح در مقابل توافق در برجام به حساب آید و منطقی آن است که هر گونه توافق در مذاکرات وین در حد و اندازه واقعی آن نتایجی به همراه خواهد داشت که می تواند به نفع اقتصاد ایران و یا به ضرر آن تمام شود.

حتما بخوانید : پیش بینی قیمت مسکن در سال ۱۴۰۱

---

برای مثال توافق وین ارتباطی به برخی سوء مدیریت‌ های اقتصادی داخلی و ناهماهنگی‌ های بسیار زیاد در حوزه تولید ندارد! ابتدای امر توافق وین ارتباطی به افزایش قیمت بدون ضابطه کالا و خدمات ندارد و به هر صورت نباید این را از یاد برد که ذات بسیاری از مشکلات اقتصادی ما ریشه در سودجوئی‌ های افراد داخل کشور دارد! البته این موضوع را هم باید مد نظر قرار داد که شرایط تلخ تحریم سایه سیاه خود را بر اقتصاد کشور افکنده و موتور محرکه فعالان اقتصادی وابسته به بخش خصوصی را تحت تاثیر قرار داده است و اگر مذاکرات وین سرانجام با توافق همراه شود، مطمئنا این توافق گشایش هایی را به همراه خواهد داشت ولی این که چقدر در زندگی مردم و قدرت خرید آن ها اثرگذار باشد، نمی توان نظر قطعی داد!

۱) افزایش صادرات نفتی و غیر نفتی

یکی از حائز اهمیت ترین نتایج توافق احتمالی جهش در صادرات نفتی و غیر نفتی است که این موضوع به صورت مثبت بر تولید و اشتغال اثرگذار خواهد بود. همچنین توافق مزبور کاهش هزینه‌ های اضافی و تحمیلی ناشی از تحریم را به همراه خواهد داشت، لذا در این خصوص می بایست با احتیاط حرکت کرد و نباید انتظاری بیش از آنچه برجام برایمان به همراه دارد، داشت. همان طور که گفتیم موضوع اصلی مرحله پس از برجام است و سئوال اصلی اینجاست که آیا دولت برنامه‌ مناسبی برای گذر از این مرحله و بهره‌ برداری کافی از آن دارد یا نه؟ رئیس ‌جمهور در دیدار اخیر خود با وزیر خارجه فنلاند گفته بود که اقتصاد کشور را به انتظار برجام نمی‌ گذاریم! البته این گفته درست است ولی بایستی دید که آیا دولت در مقام عمل در چارچوب خطوط اصلی اقتصاد مقاومتی و الزامات متعدد آن از جمله حمایت از تولید و رفع موانع گوناگون از مسیر آن کار کرده است؟ باید دید که سیاست‌ها و کارکردهای دولت در موضوعات اصلی مثل صادرات و اشتغال تا چه اندازه در حال بررسی است.

۲) کاهش چشمگیر نرخ تورم

بحران تراز پرداخت‌ های ایران که از تحریم‌ ها ناشی و با همه‌ گیری بیماری کرونا تشدید شد که کاهش شدید ارزش ریال را به همراه داشت. از نوامبر ۲۰۱۸، وقتی که آمریکا مجددا تحریم‌ های ثانویه خود را به صورت کامل اعمال کرد، ریال ۶۲ درصد از ارزش خود را در بازار متمرکزی که واردکنندگان ایرانی برای خرید ارز بهره می گیرند، از دست داده است. این موضوع تأثیراتی دفعی بر تورم داشت، چرا که کالاهای وارداتی قیمت بیشتری پیدا کرده اند. لغو تحریم‌ ها برای بانک مرکزی ایران این امکان را فراهم می کند تا به ذخایر ارزی خارج از کشور که تخمین زده می‌ شود به صورت مجموع بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار باشد دسترسی پیدا کند. صندوق بین‌ المللی پول پیش بینی کرده است که ایران امروزه حدودا به یک چهارم این ذخایر دسترسی دارد.

دسترسی بیش‌ تر به ذخایر و درآمدهای ارزی جدید تقویت ارزش ریال را به همراه خواهد داشت و این در حالی که این موضوع امکان دارد به قابلیت صادرات ایران در بعضی بازارها را کاهش دهد، با این وجود از بعضی هزینه‌ های تولیدکننده ایرانی می کاهد. به این ترتیب ثبات در ارزش ریال، از فشار تورمی خواهد کاست، به خصوص از طریق کاهش قیمت نهاده‌ های تولیدی وارداتی که شامل بسیاری چیزها از مواد غذایی گرفته تا ماشین آلات پیشرفته می‌ شود. در این شرایط، از آنجایی که تولیدکنندگان برای حفظ حاشیه سود خود نیازی به افزایش قیمت‌ ها ندارند، تورم بایستی کاهش پیدا کند. به صورت کلی به احتمال زیاد تورم در سال اول رهایی از تحریم‌ های ثانویه آمریکا ۴ درصد کم می شود.

۳) بیشتر شدن دستمزدهای واقعی

پس از اعمال تحریم‌ های اقتصادی ۱+۵ علیه ایران در سال ۲۰۱۲، این کشور دچار رکود عمیقی شد که هم دستمزدهای واقعی و هم بهره‌ وری را کاهش داد. در سال‌ های پس از برجام، رفع تحریم‌ ها از طریق افزایش ارزش ریال، با کاهش هزینه‌ های تولید و افزایش دستمزدهای واقعی همراه بوده است. دستمزدهای واقعی در ۳ ماهه اول سال ۲۰۱۶ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱٫۶ درصد بیش‌ تر بود.

حتما بخوانید : پیش بینی قیمت دلار در سال ۱۴۰۱

---

۳ ماهه اول سال ۲۰۱۷ هم شاهد رشد ۸ درصد دیگر بوده است. در ۳ ماهه اول سال ۲۰۲۱، نرخ بهره‌ وری ایران ۲۴ درصد بیش‌ تر از ۳ ماهه آخر سال ۲۰۱۵ بود. بدین ترتیب افزایش بعدی دستمزدهای واقعی بعد از لغو تحریم ها اندکی کم‌ تر از سال ۲۰۱۶ است، در حالی که فقط افزایش ۶ درصدی آن به صورت چشمگیری زندگی کارگران ایرانی را بهتر خواهد کرد.

۴) مازاد تجاری

مثل صادرات نفت، دیگر کسب و کارها و پیشه‌ ها هم در واکنش به کاهش تحریم‌ ها پاسخ مثبت می دهند. در ۳ ماهه اول سال جاری، حجم صادرات ایران ۵۵ درصد و حجم واردات ایران ۷۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۶ یعنی ۳ ماهه نخست لغو تحریم‌ ها بوده است. صادرات به میزان چشمگیری نسبت به واردات کاهش پیدا کرده است، چراکه نیازهای وارداتی ایران نسبتا ثابت است؛ این کشور برای ثبات در اقتصاد خود به خرید کالا از خارج احتیاج خواهد داشت. این موضوع به صورت معمول وقتی که ایران تحت تحریم است، به تراز منفی و کسری تجاری منتهی خواهد شد. در سال منتهی به ژوئن ۲۰۲۱، کسری تجاری ایران بالغ بر ۵٫۵ میلیارد دلار بوده است. احیای وضعیت مازاد تجاری بزرگ، با تثبیت نرخ ریال، تأثیر بسزایی بر اقتصاد ایران دارد.

تاثیر احیای برجام بر بازارهای مالی مختلف

تاثیر احیای برجام بر بازار ارزهای دیجیتال : چنانچه آمریکا مجددا به برجام بازگردد و مراودات مالی ایران با دنیا مانند سابق شود بخش قابل توجهی از همین مراودات مالی ایرانیان که به علت تحریم ها با رمزارزها انجام می شود مجددا به روال قبلی باز خواهد گشت و تقاضای ایرانیان برای رمزارز با انگیزه مبادله مالی کاهش پیدا می کند، هرچند تقاضای ارزهای دیجیتال با انگیزه سفته بازی همچنان بالا می ماند؛

در صورتی که تمایل دارید در ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، اتریوم و … سرمایه گذاری امن کنید و از امتیاز ۱۰ درصد تخفیف کارمزد در معاملات رمزارزها بهره مند شوید، میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید؛

ثبت نام رایگانسرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

کاهش تقاضا می تواند یکی از علت های افت بازار رمزارزها شود. از طرفی باید این را در نظر داشته باشید که هر نوع رشد اقتصادی تقاضای سفته بازی در بازارهای مالی را کاهش خواهد داد و به این خاطر که برجام همان طور که پیش تر نشان داده است، رشد اقتصادی اتحادیه اروپا را به همراه دارد و رشد اقتصادی ایران هم به عنوان یکی از ۲۰ اقتصاد مهم دنیا به همراه خواهد داشت و نهایتا همه این ها کمی تاثیر منفی در بازار های مالی به خصوص ارزهای دیجیتال می گذارد.

تاثیر احیای برجام بر بازار خودرو : کارشناسان این حوزه بر این باورند که احیای برجام اثر مستقیمی بر بازار خودروهای خارجی دارد و موجب می شود که قیمت‌ ها به ویژه قیمت خودروهای چینی کاهش چشمگیری خواهد یافت. خروج آمریکا از برجام موجب شد تا صنعت خودروسازی کشورمان با افزایش بسیار شدیدی مواجه شود که هیچ گونه منطقی در آن نبود. ولی در حالی حاضر که زمزمه‌ های احیای برجام به گوش می‌ رسد، مشخص است که نخستین محصولاتی که با افت قیمت مناسبی روبرو می شوند، خودروهای چینی خواهند بود. در واقع بهای خودروهای چینی در بازار حتی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد می تواند کاهش پیدا کند.

دیگر خودروهای خارجی هم در صورت حصول یک توافق محکم و قابل‌ اتکا به احتمال زیاد کاهش ۲۰ الی ۳۰ درصدی قیمت را تجربه می کنند. مطرح‌ شدن چنین احتمالی به ویژه برای بازار ایران که مملو از خودروهای چینی است می‌ تواند حواشی بسیاری را به همراه آورد؛ به ویژه که تعدادی از خودروهای چینی موجود در کشور هم با وجود ظاهر لوکسشان، کیفیت خیلی مناسبی ندارند و موتور و گیربکس آن ها پس از گذشت چند سال از شروع استفاده با مشکل روبرو خواهد شد. اگرچه تعدادی از کارشناسان بر این باورند که بازار خودروهای داخلی اثر چندانی از برجام نمی پذیرند ولی واضح است که این اظهارنظر چندان قابل‌ اتکا نیست!

از آن جایی که احیای برجام، کاهش قیمت ارز را به همراه می آورد و همین عامل فارغ از عوامل تأثیرگذار دیگر به‌ تنهایی قاد راست تیراژ تولید خودروسازان داخلی را بیشتر کند و عرضه بیشتر خودرو به بازار را به همراه داشته باشد. ضمنا اثر روانی اعمال شده در بازار خود کاهش قیمت خودروها را به همراه می آورد. البته باید این را هم در نظر داشت که در یک نگاه واقع‌ بینانه نباید انتظار داشت که با احیای برجام وضعیت صنعت خودروسازی ایران به سال‌ های ۹۵-۹۶ برگردد. به هر حال پراید دیگر قیمت ۳۰ میلیون تومان را به خود نخواهد دید. موضوعی که نباید در این بین آن را از یاد ببریم، توجه به مشکلات مدیریتی و چالش‌ های تولید در ایران است که حتی با وجود احیای برجام هم همچنان در صنعت خودروسازیمان باقی می ماند. اگرچه احیای برجام بتواند موقتا این مشکلات را برطرف نماید ولی به هر حال می بایست راهکاری اساسی به منظور برطرف کردن آن ها در دستور کار قرار داد.

تاثیر احیای برجام بر بازار ارز : همین محدوده قیمتی کنونی می تواند قیمت دلار پس از احیای برجام باشد و این بدین معنی است که می توان محدوده ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان را برای دلار پس از احیای برجام متصور بود. قیمت دلار تحت تاثیر مذاکرات روند نزولی پیدا خواهد کرد ولی نمی‌ توان کاهش قابل توجهی را برای قیمت دلار متصور بود. به احتمال زیاد متوسط قیمت دلار در سال جاری ۲۶ هزار تومان باشد، چراکه شرایط اقتصادی کشور و عملکرد ۶ ماهه دولت هم نشان می‌ دهد که نمی‌ توان امیدی به کاهش بیشتر قیمت دلار داشت. تحلیل ها نشان می دهد که امکان دارد به اندازه ۱۵ درصد قیمت دلار به زیر ۲۴ هزار تومان برسد و این بدین معنی است که چنانچه توافق حاصل شود، دلار در نهایت ۲۴ هزار تومان را به خود خواهد دید و چنانچه توافقی در کار نباشد، قیمت دلار می تواند به ۳۲ هزار تومان برسد.

حتما بخوانید : صفر تا صد خرید زمین در متاورس

---