خب مفهوم نرخ بهره یا نرخ سود را دریافتید، پس برگردیم به اصل موضوع که توضیح مفهوم سیاست پولی بود؛ سیاست پولی از ابزارهای مشخص و معمولی استفاده می کند تا بر مواردی مانند رشد اقتصادی، تورم و بیکاری و …. اثر بگذارد. به منظور اعمال و پیاده سازی چنین سیاست ‌هایی بانک های مرکزی کشورها مسئولیت اجرایی را عهده دار هستند و در واقع این به دلیل در دست داشتن انحصار چاپ پول توسط بانک مرکزی و همچنین کنترل و مدیریت عرضه پول توسط این نهاد حاکمیتی است. به صورت کلی سیاست های پولی را می توانیم به ۳ دسته کلی انقباضی، انبساطی و خنثی تقسیم کنیم که در بخش بعدی به بررسی آن ها پرداخته ایم؛

انواع سیاست های پولی

• سیاست های انقباضی : این دسته از سیاست ها در زمان تورم اعمال شده و در نتیجه این سیاست ها نقدینگی از مردم به سمت بانک ها حرکت می کند. سیاست های انقباضی مثل افزایش نرخ بهره، موجب می شوند تا نقدینگی از بازارهای مالی ریسکی خارج شود، چرا که مردم دوست دارند بر روی سرمایه خود به امن ترین شکل ممکن سرمایه گذاری کنند. بدیهی است که با افزایش نرخ بهره، تمایل به سرمایه گذاری در بانک ها افزایش یافته و نقدینگی مجددا به سمت بانک ها سرازیر خواهد شد.
• سیاست های انبساطی : این دسته از سیاست ها در زمان رکود در دستور کار قرار می گیرند و در نتیجه اجرا کردن آن ها، نقدینگی از بانک ها به سمت مردم حرکت می کند تا مردم بتوانند رونق ایجاد کنند. می توان گفت که هدف از اعمال سیاست های انبساطی کنترل و کاهش رکود و حرکت دادن اقتصاد به سمت رونق می باشد. یکی از ابزارهای سیاست های انبساطی کاهش نرخ بهره است که به دنبال آن مردم تمایلی به سرمایه گذاری در بانک ها ندارند و به صورت معمول پول خود را از بانک ها خارج می کنند و برای فعالیت اقتصادی اقدام می کنند. همین امر هم اقتصاد را به سمت رونق و دوری از رکود حرکت خواهد داد.
• سیاست‌ های خنثی : سیاست خنثی به صورت معمول وقتی در دستور کار قرار می گیرد که چرخه‌ اقتصادی تقریبا متعادل باشد و این بدین معنی است که دولت تمامی درآمدهای مالیاتی خود را صرف هزینه‌ هایش کند. در حقیقت این فعالیت‌ ها هیچ اثری بر اقتصاد نخواهند داشت. به عبارت دیگر وقتی که تورم یا رکود اقتصادی غیر منطقی در اقتصاد وجود ندارد، شاهد ثبات نسبی هستیم، مازاد عرضه و تقاضا رخ نمی‌ دهد و سطح اشتغال متعادل است. در این حالت لازم است مالیات دریافتی دولت به شکلی باشد که این تعادل را بهم نزند و این بدین معنی است که نه آنقدر زیاد باشد که تقاضا کاهش یابد و نه آنقدر کم باشد که تقاضا افزایش یابد و در نتیجه‌ آن قیمت ها افزایش پیدا کند.

معرفی انواع ابزارها در سیاست پولی

اجرای سیاست پولی به ابزارهایی احتیاج دارد که به وسیله آن ها می‌ توان حجم پول را کنترل کرد. این ابزارها را می‌ توان به چند دسته کلی تقسیم بندی نمود که به شرح زیر می باشند:

۱٫ کنترل نرخ سود بانکی

یکی از اصلی ترین ابزارهای اعمال سیاست‌ پولی، کنترل نرخ سود بانکی به حساب می آید. همان طور که می دانید، یکی از عوامل نرخ موثر بر نرخ تورم، پول در حال گردش است و هر اندازه این نرخ بیشتر باشد، نرخ تورم نیز بیشتر خواهد بود، بنابراین چنانچه بانک مرکزی در یک کشور قصد داشته باشد که بر میزان آن تاثیر بگذارد، می‌ تواند با استفاده از تغییرات نرخ بهره بسته به شرایط تورمی کشور، تغییراتی به وجود آورد. بدین وسیله افراد به منظور سپرده‌ گذاری یا خارج کردن سپرده‌ ها از بانک اقدام خواهند کرد.

1. افزایش سود بانکی : با افزایش سود بانکی، افراد به منظور افتتاح حساب‌ های بلندمدت ترغیب خواهند شد و بدین وسیله حجم پول در گردش کم می شود. این سیاست در حقیقت در کوتاه‌ مدت نرخ تورم را مدیریت می کند، ولی در طولانی مدت میل به سرمایه‌ گذاری و انجام فعالیت‌ های تولیدی را کم کرده و در نهایت، رشد اقتصادی در روند نزولی قرار خواهد گرفت.
2. کاهش سود بانکی : بانک مرکزی با کاهش نرخ سود بانکی افراد را به خارج کردن پول از بانک‌ ها تشویق می‌ کند تا فعالیت‌ های مولد اقتصادی مثل سرمایه‌ گذاری و فعالیت‌ های تولیدی افزایش یابد. در این صورت، سود فعالیت‌ های تولیدی یا سرمایه‌ گذاری در صندوق‌ ها نسبت به سود سپرده بانکی بیشتر خواهد بود. لذا پول وارد چرخه اقتصادی می شود و تولید و رشد اقتصادی را شاهد خواهیم بود.

۲٫ کنترل نرخ ذخیره قانونی

بانک مرکزی به عنوان بانک بانک‌ ها، قسمتی از هر سپرده در بانک‌ های تجاری را نگهداری می‌ کند که درصد این میزان از سپرده، توسط بانک مرکزی مشخص می شود. به عنوان مثال، این نرخ در سال ۱۳۹۹ برای بانک‌ ها و موسسات مالی و اعتباری بین ۱۰ تا ۱۳ درصد اعلام شده بود.

حتما بخوانید : معرفی انواع بازارهای مالی به زبان ساده

---