اخیرا حباب های زیادی در بازارهای مالی دیده میشود که یکی از آن ها حباب سکه و طلا به شمار می رود. منظور از حباب در بازار طلا و سکه کشور، همان اختلاف بین قیمت طلای به کار رفته در سکه با قیمت معاملات و یا در واقع همان قیمت روز سکه است، به عنوان مثال قیمت طلای استفاده شده در سکه تمام ۱۰ میلیون است ولی قیمتی که طلا خرید و فروش می شود، ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و این ۵۰۰ هزار تومان حباب سکه و طلا می باشد که اغلب بر اثر تقاضای بالای بازار سکه و طلا در قیمت طلا و سکه ایجاد می شود. در این مطلب آموزشی با زبان ساده خواهیم گفت که حباب سکه و طلا به چه معناست و نحوه محاسبه حباب سکه چگونه است و مهم تر این که چگونه در خرید و فروش و نوسانگیری در بازار سکه میتوان از حباب ایجاد شده در این بازار برای سودآوری خود، بهره برد.

حباب سکه و طلا

به منظور سرمایه ‌گذاری اغلب چند بازار موازی در دسترس است و افراد بنا به دانش، توانایی و علم خود در این بازارها سرمایه خود را تزریق می کنند و برای کسب سود، فرآیند سرمایه گذاری خود را آغاز می کنند. همان طور که میدانید، یکی از این بازارهای سرمایه ‌گذاری بازار طلا یا سکه به حساب می آید که در سال‌ های اخیر از بازارهای پر رونقی بوده است. بعضا از فعالین بازار یا کانال ‌های خبری این عنوان را شنیده ایم که قیمت طلا یا سکه حباب است و احتمال ترکیدن دارد! ما در این مطلب راهنما بنا داریم تا تعریف جامعی از اصطلاح حباب طلا و سکه داشته باشیم و حالت‌ های مثبت و منفی این وضعیت و دلایل ایجاد حباب مثبت و منفی را در بازار طلا و سکه کشور بررسی کنیم.

منظور از اصطلاح حباب چیست؟

چنانچه اصطلاح حباب را از زبان سرمایه‌ گذاران یا فعالین سرمایه ‌گذاری شنیده باشید، احتمالا این سؤال برایتان پیش آمده است که چرا حباب؟ منظور از حباب چیست؟ در جواب باید گفت زمانی که محصول موردنظر برای سرمایه ‌گذاری در قیمت فعلی ماندگار نخواهد بود و براثر برخی عوامل دستخوش تغییرات قیمتی خواهد شد، حباب قیمتی شکل خواهد گرفت. این امر دیر یا زود به انجام می رسد تا محصول موردنظر به قیمت اصلی خود باز گردد و در اصطلاح حباب آن ترکیده شود.

پس تا اینجا متوجه شدیم که از ماهیت اصلی حباب که بسیار زودگذر است و ماندگار نیست و در حوزه سرمایه‌ گذاری روی محصول خاص که قیمت کاذب دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. به شکل کلی میتوان گفت که حباب زمانی معنی پیدا می کند که روزی قصد داشته باشد بترکد، اما در کشور ما اکثرا حباب ها با تورم پر خواهند شد و بعد از مدتی هم قیمت های نامتعارف جدید برای مردم جا خواهد افتاد.

حباب طلا و سکه چیست؟

به منظور تعیین قیمت واقعی یک محصول فرمول‌ های ریاضی و عوامل زیادی دخیل هستند، لذا تشخیص حباب داشتن قیمت یک محصول خاص کار یا تخصص هر فردی نمی ‌تواند باشد و تنها فعالین این عرصه راجع به این موضوع می ‌توانند اظهارنظر نمایند. برعکس دیگر محصولات موجود در بازار که طبق توضیح ارائه ‌شده دارای فرآیند سختی برای تعیین قیمت دارند، طلا و سکه دارای فرمول ساده برای تعیین قیمت هستند.

در نظر داشته باشید که به اختلاف قیمت طلا و سکه ‌ای که در بازار مورد معامله قرار می گیرد با ارزش واقعی طلا و سکه، حباب طلا و سکه می گویند. جالب است بدانید که حباب طلا شامل دو حالت حباب مثبت و حباب منفی است. عوامل متعددی در ایجاد حباب مثبت و منفی موثرند که در ادامه به توضیح این عامل ‌ها می پردازیم.

منظور از حباب مثبت و حباب منفی چیست؟

برای درک بهتر حباب مثبت و منفی بهتر است در ابتدا  با برخی از تعاریف آشنا شویم :

• قیمت تقاضا : قیمتی که خریداران تمایل دارند تا محصول را در آن قیمت بخرند را قیمت تقاضا می گویند.
• قیمت عرضه : قیمتی که فروشندگان تمایل دارند تا محصول خود را در آن قیمت بفروشند را قیمت عرضه می گویند.
• قیمت و نقطه تعادل : وقتی که قیمت عرضه و تقاضا در بازار یکسان باشد، کالا از لحاظ قیمتی در نقطه تعادل قرار دارد.

نکته : چنانچه قیمت عرضه یک محصول از قیمت تقاضای آن بیشتر باشد، حباب قیمتی ایجاد شده از نوع مثبت است و چنانچه قیمت تقاضای یک محصول از قیمت عرضه آن بیشتر باشد با حباب قیمتی منفی روبرو هستیم که اغلب این نوع از حباب بسیار کم در بازار اتفاق می افتد.

حباب مثبت و منفی در قیمت طلا و سکه

چنانچه قیمت مثقالی که طلافروشان در تابلوی قیمت های خود نشان می ‌دهند، از قیمت مثقال جهانی کمتر بود، قیمت طلا حباب منفی دارد. در این حالت یعنی قیمت طلا در ایران ارزش کم تری نسبت به نقاط دیگر دنیا دارد و این امکان وجود دارد که در آینده گران شود، در این شرایط بسیاری از افراد برای سرمایه گذاری در این حوزه اقدام می کنند.

ولی چنانچه قیمت هر مثقال طلای، طلافروشان از قیمت مثقال جهانی بیشتر باشد، در اصطلاح حباب طلا مثبت است و این امکان وجود دارد که در آینده قیمت طلا در ایران ارزان شود تا به ارزش واقعی خود برسد. طبیعی است که حباب منفی کم تر در ایران اتفاق می ‌افتد و به صورت کلی هر اندازه حباب مثبت طلا کمتر و نزدیک‌ تر به صفر باشد، سرمایه‌ گذاری در طلا گزینه مناسب تری به حساب خواهد آمد.

حباب قیمتی در سکه نسبت به شمش طلا یا مصنوعات طلا بیشتر است، به خاطر این که سکه مسکوک است و سالانه به تعداد مشخصی تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌ شود، لذا بعضی اوقات در بازار کمیاب می ‌شود و علت جذابیت سکه ریسک کم و سود خوب آن است.

حباب سکه هم مثل حباب طلا از اختلاف قیمت معاملاتی سکه با ارزش واقعی آن ایجاد می شود که بر اثر عرضه و تقاضا و عوامل روانی به وجود می آید. فرض کنید چنانچه ارزش واقعی سکه ۵ میلیون تومان باشد، ولی در بازار به قیمت ۷ میلیون تومان معامله شود، در این جا سکه حباب مثبت دارد و اگر بالعکس این اتفاق بیفتد، سکه حبابی منفی خواهد داشت.

این نکته را در خاطر داشته باشید که بهترین زمان برای خرید سکه زمانی است که حباب سکه وجود نداشته باشد یا بسیار کم باشد.

عوامل موثر در ایجاد حباب مثبت 

1. زیاد شدن سرمایه در بازار؛ این مورد همان افزایش بیش از اندازه نقدینگی است. دولت و بانک مرکزی با سیاست ‌هایی که در دستور کار دارند، باعث این افزایش نقدینگی می شوند. این پول بدون پشتوانه، باعث افزایش تقاضای کالای مورد نظر خواهد شد و تعادل عرضه و تقاضا را بر هم خواهد زد و طبیعی است که شاهد افزایش قیمت‌ ها باشیم.
2. مورد دیگر کمبود طلا و سکه است که این کمبود به علت های گوناگون مثل سیاست ‌های اشتباه، تحریم، خشکسالی، احتکار کردن، بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله است.
3. امید داشتن مردم و سرمایه ‌گزاران به افزایش قیمت آن کالا در آینده که در واقع همان انتظار تورمی است که مردم ایران با توجه به اجرای سیاست های اشتباه دولت، در حال حاضر زیاد دارند. این همان تئوری احمق بزرگ تر است. در این تئوری بسیاری افراد با اینکه می ‌دانند قیمت فعلی بیش از حد واقعی نیست، به این خاطر که احتمال می‌ دهند که فرد دیگری را پیدا خواهند کرد که او کالای مورد نظر را با قیمت بیشتر خریداری کند اقدام به سرمایه‌ گذاری در آن زمینه خواهند کرد. در این تئوری حباب‌ ها تا وقتی ادامه پیدا خواهند کرد که احمق ‌هایی وجود داشته باشند که حاضر باشند کالای مورد نظر را با قیمت بیش از حد واقعی بخرند.

عوامل موثر در ایجاد حباب منفی

1. رفتن سرمایه‌ گذاران به سمت کالاهای دیگر، برای مثال سرمایه ‌گذاران سرمایه خود را به هر دلیلی از دلار خارج می ‌کنند و وارد بازار خودرو می کنند. درست هست بازار دلار با کاهش روبرو می شود، ولی بازار خودرو با افزایش تقاضا روبرو خواهد شد و حباب شکل خواهد گرفت.
2. تولید و عرضه بیش از حد آن کالا در بازار و همچنین واردات قاچاق آن کالا.
3. امید مردم و سرمایه گزاران به کاهش قیمت آن کالا در آینده

عوامل ایجاد حباب قیمتی چیست؟

در حقیقت عامل ‌های متفاوتی برای حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار وجود دارد که در ادامه آن ها را عنوان خواهیم کرد :

عوامل ایجاد حباب قیمتی مثبت :

• وجود نقدینگی در بازار موجب فراوانی تقاضا و در آخر افزایش قیمت محصول خواهد شد
• کمیاب شدن یک محصول خاص در بازار
• اتکا به هیجانات بازار بر روی یک محصول خاص و دپو کردن آن محصول به امید افزایش قیمت در آینده (انتظار تورمی)

عوامل ایجاد حباب قیمتی منفی :

• تغییر جهت سرمایه‌ گذاران به سمت سایر محصولات و کاهش تقاضا بر روی آن محصول
• تولید بیش از تقاضای یک محصول در بازار (اشباع خرید)

علت ایجاد حباب سکه چیست؟

برخی از سکه‌ ها نسبت به دیگر سکه ‌ها متقاضی بیشتری دارند، برای مثال تفاوت قیمتی بین سکه امامی با طرح قدیم به علت عرضه و تقاضای متفاوت آن ‌ها است و به این خاطر که تقاضا برای سکه امامی نسبت به سکه طرح قدیم بیشتر است، حباب قیمتی سکه امامی هم بیشتر از سکه های طرح قدیم است. یا در رابطه با نیم سکه و ربع سکه هم همین موضوع صدق می کند.

به این خاطر که در بیشتر مراسمات به عنوان کادو یا پس انداز از نیم سکه و ربع سکه مورد استفاده و خریداری قرار می گیرد، در نتیجه تقاضا برای خرید آن ‌ها بیشتر از سکه تمام بهار آزادی است و حباب قیمتی بیشتری نسبت به نصف تمام سکه یا ربع تمام سکه، دارند. جالب است بدانید که وزن نیم سکه دقیقا برابر نصف تمام سکه و وزن ربع سکه دقیقا یک چهارم تمام سکه است، ولی با این حال قیمت نیم سکه و ربع سکه در بازار بیشتر از نصف و ربع قیمت یک سکه تمام بهار آزادی است!

فرآیند حباب قیمتی مثبت و منفی در بازار طلا و سکه

تحت شرایطی که شما برای خرید طلا به بازار طلافروشی بروید، قیمت هر مثقال طلا را در تابلوها نصب ‌شده بر روی دیوار می ‌نویسند و هر لحظه امکان دارد این قیمت در حال تغییر باشد، با این وجود چنانچه قیمت هر مثقالی که طلافروش اعلام می ‌کند از قیمت مثقال جهانی به ‌نوعی کمتر باشد، قیمت طلا دارای حباب منفی است که این حالت بسیار نادر است. این حالت بدین معنی است که ارزش طلا در ایران نسبت به نقاط دیگر در جهان پایین تر است و این پتانسیل را دارد که در آینده با افزایش قیمت روبرو شود.

اما در نقطه مقابل به این صورت است که چنانچه قیمت اعلام‌ شده هر مثقال طلا از جانب طلافروش بیشتر از قیمت مثقال جهانی باشد، حباب قیمتی مثبت خواهد بود و امکان دارد که در روزهای آتی قیمت طلا در ایران با کاهش روبرو شود تا به ارزش واقعی خود نزدیک شود.

با توجه به موارد عنوان شده در این بخش به این اصل می رسیم که هر مقدار حباب مثبت طلا کمتر و به صفر نزدیک شود، فرآیند سرمایه ‌گذاری در بازار طلا و سکه بهتر می شود. چنانچه در بازار طلا و سکه سرمایه ‌گذاری کرده باشید یا اخبار مربوط به آن را دنبال کنید، متوجه می شوید که حباب قیمتی در سکه نسبت به شمش طلا بیشتر است و این امر به خاطر این است که سکه مسکوک است و در سال به ‌اندازه مشخص و تعریف‌ شده ‌ای تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می ‌شود.

بنابراین با توجه به این توضیحات گاهی اوقات در بازار کمیاب می‌ شود و همین موضوع سرمایه ‌گذاری در بازار سکه را برای مردم جذاب تر می‌ کند. حباب ایجاد شده در سکه هم مثل توضیحات قبلی از حباب طلا پیروی می‌ کند که در نهایت این فرآیند در اثر میزان عرضه و تقاضا و هیجانات ایجاد می شود. برای ‌مثال چنانچه ارزش واقعی سکه در بازار ۹ میلیون تومان باشد، ولی با قیمت ۱۱ میلیون تومان معامله شود، در اینجا سکه حباب مثبت دارد و اگر همین فرآیند بالعکس باشد سکه دچار حباب منفی می شود.

نحوه محاسبه حباب طلا و سکه

عیار تمام سکه‌ های بهار آزادی که به وسیله بانک مرکزی ضرب می‌ شوند، ۹۰۰ از ۱۰۰۰ یا همان ۲۲ عیار است. از لحاظ وزنی سکه ‌های بهار آزادی ۸٫۱۳۳ گرم، نیم ‌سکه ۴.۰۶۶ گرم و ربع ‌سکه ۲.۰۳۳ است. به منظور محاسبه حباب سکه می ‌توان از فرمول زیر بهره گرفت :

• عددی که حاصل می شود را باید در وزن سکه ضرب کنیم. در نظر داشته باشید که بانک مرکزی برای حق ضرب عددی حدود ۵ تا ۷ هزار تومان لحاظ کرده است، این رقم را نیز به عدد بدست آمده خواهیم افزود.
• عدد حاصل شده از مرحله قبلی را از قیمت اعلام ‌شده از جانب فروشنده کم می ‌کنیم و در نهایت عددی که به ‌عنوان جواب حاصل می شود، همان حباب قیمتی سکه و طلا خواهد بود.

نتیجه گیری و کلام آخر

احتمالا این روزها بیشتر افراد حباب قیمتی را احساس کرده اند، لذا درک و تعریف حباب قیمتی کار بسیار ساده ایست. به زبان ساده، به اختلاف قیمت ذاتی یک کالا با قیمت عرضه آن کالا در بازار حباب قیمتی می‌ گویند و در اینجا هم منظور از حباب سکه و طلا همان اختلاف قیمت طلای استفاده شده در سکه با قیمتی است که در حال معامله هستش و در اثر نوسانات بازارهای موازی، افزایش نقدینگی موجود، تنش های سیاسی، هیجانات، افزایش تقاضای بازار و بیشتر به دلیل دستکاری های قیمتی دیده می شود.

بهتر است پیش از اینکه قصد خرید طلا داشته باشید، حباب آن را حساب کنید و یا آن را در سایت ‌‌های قیمت گذاری طلا و سکه مشاهده کنید و در نظر داشته باشید که هرچه حباب طلا و سکه کم و یا منفی باشد، خرید آن توصیه می‌ شود.

به صورت کلی باید در نظر داشت که معنی واقعی حباب وقتی قابل درک خواهد بود که تورم بسیاز جزئی داشته باشیم یا با اصول به صورت منطقی افزایش قیمت ها را شاهد باشیم، در این صورت حباب احساس خواهد شد و در فرصت کمی از بین خواهد رفت، اما امروزه هیچ گونه سیاست بنیادی و مناسبی برای جلوگیری از افزایش قیمت ها اتخاذ نشده است و بلکه سیاست های دولت در جهت افزایش نقدینگی و تورم موجب شده است تا بر این افزایش نابهنجار قیمت ها دامن زده شود، پس میتوان گفت که با توجه به اقتصاد مریض ایران، قیمت حال حاضر سکه، طلا، خودرو و تمامی اجناس دیگر حبابی ندارد و هیچ فاکتور اقتصادی قوی نشان از منطقی نبودن قیمت ها با توجه به وضع موجود ندارد.

در این مقاله بیشتر تلاش داشتیم به مفهوم حباب قیمتی طلا و سکه بپردازیم و عامل‌ های مختلف به وجود آورنده آن را شرح دادیم. پیشنهاد داریم برای شروع فرآیند سرمایه‌ گذاری در این بازار، در گام اول شناخت اولیه‌ ای از نوسانات بازار سکه و طلا به دست آورید و قیمت حبابی کالای مدنظر را محاسبه کنید و با تکیه ‌بر مهارت و علم کافی، در این حوزه اقدام به سرمایه گذاری کنید تا کم ترین ضرر و بیشترین سود شامل حال سرمایه اولیه شما شود.

درباره سکه و طلا به این نکته توجه داشته باشید که اصولا حباب زمانی مصداق دارد که بر بستر اقتصاد سالم، وقایع و روندهای غیرعادی و غیرطبیعی رخ دهد. در اقتصادی که زیرساخت اصولی وجود ندارد حباب بی معناست. به تعبیر عامیانه، اقتصاد بیمار، خود حباب است؛ پس اقلام عرضه و تقاضا، حبابی بودن با نبودنشان مطرح نیست.

امیدوارم از این مطلب آموزشی نهایت استفاده رو برده باشید. هر سوال و یا ابهامی در خصوص حباب سکه و طلا در ایران داشتید، کافیست تا از بخش ارسال نظرات با ما در ارتباط باشید.