نحوه انتخاب سهم در بورس

۱) بررسی وضعیت بنیادی سهم

تحلیل بنیادین یک شرکت شامل تحلیل گزارش ‌ها مالی و سلامت مالی شرکت، مدیریت و امتیازات رقابتی، رقبا و بازارهای مربوطه ‌است. زمانی که تحلیل بنیادی در بازارهای فیوچر و فارکس استفاده می شود، تمرکز اصلی بر شرایط اقتصادی، نرخ بهره، تولید، سودآوری و مدیریت خواهد بود. هنگامی که سهام، قراردادهای آتی یا ارز مورد تحلیل بنیادین قرار می‌ گیرد، دو رویکرد اساسی به وجود می آید که به این صورت است؛ تحلیل پایین به بالا و تحلیل بالا به پایین. این عبارات به منظور تمیز دادن چنین تحلیل هایی از دیگر تحلیل‌ های سرمایه‌ گذاری مانند تحلیل ‌های کمی و تکنیکال است. تحلیل بنیادین طبق اطلاعات و داده‌ های گذشته و فعلی با هدف پیش بینی مالی صورت می پذیرد. اهداف متعددی برای این تحلیل وجود دارد و بخشی از مهم ترین آن ها به شرح زیر است :

1. برآورد عملکرد تجاری
2. میزان سود نقدی هر سهم
3. بررسی صورت های مالی شرکت
4. چگونگی وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت مورد نظر
5. تعیین ارزش سهام شرکت و پیش بینی تغییرات آتی قیمت
6. ارزیابی مدیریت و اتخاذ تصمیمات داخلی جهت محاسبه ریسک اعتباری
7. تداوم روند سودآوری که در واقع سودآوری شرکت باید یک فرآیند مداوم و مستمر باشد، نه مقطعی و گذرا
8. توجه به نسبت قیمت به درآمد سهم یا همان P/E این نسبت بیان می کند آیا قیمت سهام به نسبت سودی که بین سهامداران خود توزیع می کند، ارزشمند است؟
9. قابلیت نقدشوندگی سهام یعنی هر زمان که دارنده سهم قصد فروش سهم خود را داشته باشد، به راحتی بتواند این کار را انجام دهد. قدرت نقدشوندگی سهم یک شرکت را میتوان با دفعات خرید و فروش روزانه آن مورد سنجش قرار داد.

از دیگر عوامل موثر در انتخاب شرکت بنیادی میتوان به موارد زیر اشاره داشت :

• بدهی
• نوآوری شرکت
• موفقیت‌ های قبلی
• نسبت ‌های سود آوری
• سهم بازار شرکت از صنعت
• ابتکارات و جدیت و تلاش آن‌ ها
• تولید و عملیات، فروش محصولات
• کارایی مدیریت در اداره دارایی ‌ها
• تجربه و تحصیلات مدیران آن شرکت
• به خدمت گرفتن فناوری جدید و عرضه محصولات جدید
• کیفیت محصولات یا خدمات و تمایز آن‌ ها و دیگر عوامل خاص رقابتی

در تحلیل بنیادین یا همان تحلیل فاندامنتال اساس پیش بینی بر مبنای رخدادهای واقعی پایه ‌گذاری شده ‌است. معامله گر با تحلیل اتفاقات و اخبار دنیای واقعی و طبق دانش و استراتژی خود نسبت به پیش بینی بازار اقدام کند. استراتژی روش محاسبه نقاط ورود به بازار و خروج از آن است. پایه نظر تحلیل گران بنیادی این است که تمام تغییرات در قیمت ها حتما یک دلیل اقتصادی بنیادی دارد. این نوع از تحلیل نسبت به تحلیل تکنیکال بسیار زمانگیرتر است و اغلب با جمع‌ آوری اطلاعات از منابع مختلف امکانپذیر است.

۲) بررسی وضعیت تکنیکالی سهم

در روش تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه با بررسی روند نوسانات قیمت یک سهم در گذشته سعی بر پیش ‌بینی قیمت آن در آینده دارند. سرمایه‌ گذارانی که ازاین روش را به کار می گیرند، معمولا با استفاده از روش ‌های ریاضی و نمودارها، روند نوسانات قیمت را تخمین می زنند، بنابراین تحلیل تکنیکال طبق پیش‌ بینی قیمت سهم در آینده استوار است، مثل آن چه در تحلیل بنیادی گفته شد، در صورتی که تحلیل تکنیکال بیانگر افزایش احتمالی قیمت سهم باشد، سرمایه‌ گذاران نسبت به خرید آن سهم اقدام می کنند.

ولی چنانچه نمودارها نشان دهنده کاهش قیمت سهم در آینده باشند، خرید این سهم توجیهی نخواهد داشت و یا اگر سرمایه‌ گذای آن را در سبد سهام خود داشته باشد، بهتر است که آن را به فروش برساند. تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که از آن جا که بورس یک بازار هوشمند است و قیمت سهام در این بازار بر اثر تغییر در عوامل گوناگون عوض می شود، لذا قیمت سهم خود به تنهایی می ‌تواند بیانگر میزان تاثیر این عوامل باشد، در نتیجه نیازی نیست سرمایه ‌گذار به صورت مستقل ارزش ذاتی قیمت سهام را محاسبه کند و تنها کافی است روند نوسانات گذشته قیمت سهم را مورد بررسی قرار داده و  قیمت سهم را طبق روند گذشته آن تخمین بزند.

مراحل بررسی قیمت سهام به وسیله تحلیلگران تکنیکال یا همان تکنیکالیست ها به صورت زیر است :

1. بررسی روند شاخص کل بورس
2. بررسی روند شاخص ۵۰ شرکت برتر؛ مخصوصا اگر سهم مورد نظر بین این شرکت ‌ها باشد.
3. بررسی روند قیمتی سهم که برای معاملات میان ‌مدت و کوتاه‌ مدت دوره‌ های روزانه و هفتگی و برای افق بلندمدت دوره‌ های ماهانه است.
4. تعیین سطح مقاومت یا حد بالای قیمت و سطح حمایت یا حد پائین قیمت و نقطه شکست. در این حالت فرصت ‌های خرید یا فروش از راه برآورد محدوده نوسانات در دو سطح حمایتی و مقاومتی تعیین می گردد که نحوه تعیین این گونه فرصت ‌ها خود به مهارت احتیاج دارد. تحلیلگران تکنیکال حرفه‌ ای به دقت حرکات بازار را تشخیص می ‌دهند تا از روند گذشته نتیجه گیری بهتری کسب کنند.
5. انتخاب نوع نمودار از نظر بعد زمانی؛ همانند تغییرات قیمت در هر ساعت، روز، هفته، ماه و … و نیز انتخاب اشکال نمودار مانند؛ میله‌ ای، خطی، شمعی که اغلب در ایران از نمودار میله ‌ای و شمعی بهره می گیرند.

۳) چشم انداز صنعت

نخستین مرحله سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار، انتخاب صنعتی است که با توجه به تحوالت اقتصاد داخلی و بین المللی دارای بیشترین پتانسیل رشد است. میزان رقابت و یا انحصاری بودن، سهولت ورود رقبای جدید، دسترسی به مواد اولیه و بازار محصول از جمله مواردی هستند که سودآوری شرکت ها در هر صنعت را تحت تأثیر قرار می دهند. در نظر داشته باشید که در انتخاب صنعت باید به نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای آن صنعت توجه کافی را داشته باشید.

برای شناخت یک صنعت مناسب برای سرمایه گذاری باید موارد زیر را در نظر داشته باشید :

• ورود سخت رقبا به حوزه خدمات صنعت
• تقاضای رو به رشد و فزاینده برای محصولات صنعت
• محدود بودن کالاهای جانشین برای محصولات آن صنعت
• برخورداری از قابلیت ممتاز به شکلی که محصولات مشابه خارجی یا رقیب تهدید جدی برای نفوذ در بازار داخلی نباشند
• دخالت محدود ارگان ‌های تصمیم‌ گیرنده دولتی در تعیین قیمت محصولات صنعت و کم و کیف فعالیت آن‌ ها و استراتژیک بودن محصولات صنعت و نیز بعضی اوقات فشردگی بازار صنعت مورد نظر

۴) وضعیت نقدینگی از عوامل مهم در نحوه انتخاب سهم در بورس

گفتنی است که مبلغ سود خالص در صورت سود و زیان الزام نشان دهنده همان میزان نقدینگی در شرکت نخواهد بود. وضعیت نقدینگی شرکت در “صورت جریان وجوه نقد” منعکس خواهد شد. این صورت مالی منابع و مصارف وجوه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی شرکت را نشان می دهد که تغییرات وجوه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. مقایسه مانده وجوه نقد در پایان دوره با سود خالص اعالمی در همان دوره توانایی شرکت در پرداخت سود تقسیمی پیشنهادی را مشخص می کند.

۵) درصد سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد یک سهم قسمتی از سهام شرکت است که در اختیار سهامداران غیر راهبردی قرار داشته و احتمال عرضه آن در بازار زیاد است. این دسته از سهامداران قصد نگهداری سهام جهت مشارکت در مدیریت شرکت را ندارند. هر اندازه درصد سهام شناور بیشتر باشد، حجم و سرعت گردش معامالت و در نتیجه قدرت نقدشوندگی سهام افزایش پیدا خواهد کرد.

۶) سود آوری از عوامل مهم در نحوه انتخاب سهم در بورس

سودآوری در هر دوره مالی در صورت سود و زیان شرکت و با رقم سود خالص مشخص است که شامل دو قسمت سود عملیاتی و غیر عملیاتی می شود. قسمت عملیاتی شامل، درآمدها و هزینه هایی می باشد که به صورت مستقیم با عملیات شرکت در ارتباط اند. سود خالص بیشتر یعنی جذب باالتر، ولی بهتر است به هماهنگی رشد سود خالص با سود عملیاتی، روند سودآوری در سال های پیش و امکان تداوم آن در سال های آتی نیز توجه داشته باشید.

شرکت ها وظیفه دارند تا برای سال مالی آتی صورت سود و زیان برآوردی خود را ارئه کنند. اغلب در این گزارش برآورد سود هر سهم و سیاست تقسیم سود پیشنهادی نیز مشخص می شود. با بررسی میزان انحراف سود واقعی از مقادیر برآوردی در گذشته، میتوان نسبت به پیش بینی های شرکت اطمینان کسب کرد.

۷) میزان بدهی ها

دارایی های هر شرکت از محل بدهی ها یا حقوق صاحبان سهام تامین خواهد شد. سهم باالی بدهی ها، در کسب دارایی ها، ریسک بالای شرکت را نشان خواهد داد که با کوتاه تر شدن دوره سررسید بدهی ها ریسک شرکت افزایش خواهد یافت. توصیه می شود به منظور اطمینان از توانایی پرداخت تعهدات کوتاه مدت، دارایی هایی که در عملیات جاری شرکت استفاده شده و در کم تر از یک سال قابل تبدیل به نقد هستند که در واقع همان دارایی های جاری هستند را مورد بررسی قرار دهید.

۸) سیاست تقسیم سود

اغلب شرکت ها با سود تقسیمی بالاتر جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاری دارند. بر اساس قانون تجارت سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان انباشته، اندوخته قانونی و اندوخته های اختیاری به علاوه سود قابل تقسیم سال های پیش که تقسیم نشده است، لذت این امکان وجود دارد که شرکت حتی با وجود سود خالص نتواند سودی را در مجمع تقسیم نماید.

در کنار موضوع مبلغ پرداخت سود، زمان پرداخت نیز حائز اهمیت است. بر اساس قانون تجارت، شرکت ها باید سود تقسیمی مصوب را طی مدت ۸ ماه پس از برگزاری مجمع عمومی پرداخت نمایند. برخی شرکت ها برای حفظ نقدینگی در داخل شرکت، پرداخت سود را تا زمانی که امکان پذیر است به تعویق می اندازند. با بررسی سابقه شرکت می توان به شناختی در رابطه با زمان پرداخت سود به وسیله آن شرکت رسید.

۹) ترکیب سهامداران یکی از فاکتورها در نحوه انتخاب سهم در بورس

هسته اصلی تصمیم گیری در شرکت اعضای هیئت مدیره هستند که به وسیله سهامداران مشخص می شوند. میتوان گفت که هر اندازه درصد بیشتری از سهام شرکت در اختیار یک گروه خاص باشد، بر انتخاب هیئت مدیره و یکپارچگی آن تاثیر بیشتری دارد، به صورتی که می توان تصمیمات شرکت را تابعی از سیاست های آن گروه به حساب آورد.

بعضی اوقات دو گروه از سهامداران به علت نفوذ یکسان در هیئت مدیره برای کسب یک کرسی بیشتر با جمع آوری سهام در بازار با یکدیگر به رقابت پرداخته و موجب افزایش قیمت می شوند. همچنین گاهی اوقات سهامداران عمده به عنوان حامی سهم عمل کرده و روند قیمتی آن را در شرایط نامطلوب کنترل و سهامداران خرد را از زیان های سرمایه ای حفظ می کنند.

۱۰) نسبت قیمت به سود برآوردی هر سهم

در مطلب نحوه انتخاب سهم در بورس نمی توان از نسبت قیمت به سود برآوردی سهم غافل شد؛ این نسبت در ساده ترین روش قیمت گذاری سهام شرکت ها در بازار مورد استفاده قرار می گیرد. حاصلضرب سود برآوردی در این نسبت، قیمت تقریبی هرسهم در بازار را نشان می دهد. بالا بودن این نسبت نشان دهنده خوش بینی بازار به آینده شرکت بوده و تا زمانی که عموم سرمایه گذاران به قابلیت سودآوری شرکت اطمینان داشته باشند این نسبت بالا خواهد ماند. هر زمان شرکت انتظارات آتی را محقق و سود خود را تثبیت کند، نسبت E/P آن تعدیل می شود. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که بالا یا پایین بودن این نسبت به تنهایی نمی تواند معیار تصمیم گیری قرار گیرد و باید با متوسط صنعت و دیگر شرکت های مشابه مقایسه گردد.

خلاصه مطلب و کلام آخر

موارد زیر از عواملی هستند که در انتخاب بهترین سهم برای خرید در بورس بیشترین نقش را خواهند داشت؛

• تداوم روند سودآوری
• سود نقدی هر سهم
• توجه به نقدشوندگی سهام
• وضعیت تکنیکالی و بنیادی مناسب
• صنعتی که شرکت در آن فعالیت دارد
• وضعیت دارایی ‌ها و بدهی ‌های شرکت
• بررسی سابقه تاریخی سهم در صورت های مالی
• بررسی فاکتورهای بنیادی موثر بر سودآوری آتی شرکت
• بررسی روند تاریخی قیمت سهم توسط چارت ‌های تکنیکال
• رعایت تنوع کافی در انتخاب سهام برای سبد سرمایه گذاری
• بررسی فاکتورهای موثر بر روند معاملات سهم روی تابلو مانند؛ حجم معاملات، تعداد معاملات، جریان خرید حقیقی و حقوقی و …

در انتها باید یادآور شد که حائز اهمیت ترین مهارت برای داشتن سرمایه گذاری موفق مهارت معامله گری و مدیریت سبد سهام است. بازار بورس بازاری پر نوسان است، لذا هرچه مهارت معامله گری شما بالاتر باشد، ضرر کمتری متحمل خواهید شد و سود بهتری هم کسب خواهید کرد. در بازار بورس تمام اتفاقات در اثر تصمیم ‌ها و انتخاب‌ های شما رخ می دهد و شما می ‌توانید سود های بی نهایت و ضرر های سنگینی را تجربه کنید و همگی این موارد به مهارت‌های فردی و کنترل درونی شما وابسته خواهد بود.

• عدم واکنش هیجانی بیش از اندازه به اطلاعات و وقایع اخیر
• کسب اطلاعات واقع بینانه و زیادی در مورد سهم مورد نظر خود
• استفاده از مشاوره ‌های سرمایه ‌گذاری و میزان ظرفیت پذیرش ریسک و مواردی از این دست برای تخصیص بهینه دارایی ها
• انتخاب نوع نمودار از لحاظ بعد زمانی و آشنایی و انتخاب اشکال نمودار مانند نمودار خطی، میله‌ ای، شمعی. توجه داشته باشید که در ایران معمولا از نمودار میله ‌ای و شمعی استفاده می کنند.

امیدوارم از این مقاله تحت عنوان نحوه انتخاب سهم در بورس نهایت استفاده رو برده باشید.

هر سوال یا ابهامی در خصوص انتخاب بهترین سهام ها در بورس داشتید، حتما در بخش دیدگاه ها بنویسید.