Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 1125

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 1162

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 1166

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 1188

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 2841

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 2848

Warning: "continue" targeting switch is equivalent to "break". Did you mean to use "continue 2"? in /home/codebo/domains/codeboursi.ir/public_html/blog/wp-content/plugins/gravityforms/common.php on line 2861
زبان های برنامه نویسی بلاک چین که باید بشناسید

برای انتخاب کلیدenter انتخاب کنید یا برای لغو ESC فشار دهید.

زبان های برنامه نویسی بلاک چین

اگر با دنیای بلاکچین و برنامه نویسی به صورت همزمان آشنایی داشته باشید، مطمئنا برایتان جذاب است که زبان های برنامه نویسی بلاک چین را نیز بشناسید. شناخت محبوب ترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین می تواند دید بسیار خوبی به توسعه دهندگان، فعالان این حوزه و علاقه مندان بدهد، بنابراین بهترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین در دنیا که آینده جهان را در اختیار خواهند گرفت را اینجا در این مطلب کد بورسی مورد بررسی قرار دادیم، پس تا انتها همراه ما بمانید؛

زبان های برنامه نویسی بلاک چین

در آغاز مقاله بهتر است پیش از پرده برداری از بهترین زبانهای برنامه نویسی بلاکچین تعریفی از فن آوری بلاکچین داشته باشیم: به زبان ساده می توان گفت بلاکچین یک پایگاه داده مبتنی بر هوش مصنوعی و تشکیل شده از زنجیره ای از بلوکهاست.


در صورتی که تمایل دارید در ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، اتریوم و … سرمایه گذاری امن کنید و از امتیاز ۱۰ درصد تخفیف کارمزد در معاملات رمزارزها بهره مند شوید، میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید؛

ثبت نام رایگانسرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال


هر یک از این بلوکها ظرفیت ذخیره سازی معینی دارند و به محض تکمیل شدن این ظرفیت به بلوک قبلی لینک می شوند و اطلاعات جدید در بلوک جدید ذخیره می شود، بلاکچین دو ویژگی مهم و دو مزیت بزرگ دارد که باعث تمایز آن با پایگاه های سنتی می شود این دو ویژگی عبارتند از:

غیرمتمرکز بودن : یعنی اطلاعات در شبکه ای متشکل از صدها و یا هزاران کامپیوتر توزیع می شود، هر یک از این کامپیوترها یک اعتبارسنج به حساب می آیند که به آنها “نود” گفته می شود این نودها با تایید اعتبار تراکنش ها، سلامت و امنیت بلکچین را تضمین می کند و همچنین اگر یک یا چند نود از کار بیفتند صدمه خاصی به شبکه وارد نمی شود به علت تعداد زیاد اعتبارسنجان و تاریخی که بر روی اطلاعات ذخیره سازی شده می خورد تمامی اطلاعات قابل پیگیری و غیرقابل تغییر هستند، در بلاکچین امکان ذخیره اطلاعات جدید وجود دارد.

ولی تغییر یا حذف اطلاعات قبلی غیرممکن است بنابراین بلاکچین می تواند دقت و شفافیت را وارد صنایع کند که امروزه وجود ندارد در حال حاضر پایگاه داده ها به علت متمرکز بودن بسیار آسیب پذیر هستند و در صورت حملات سایبری به طور کلی از کار می افتند و همچنین در پایگاه داده های سنتی، اطلاعات توسط یک مجموعه خاص قابل تغییر و حذف است.

اتصال زنجیره ای بلوکها : مزیت اتصال زنجیره داده ها در یک جمله خلاصه می شود و آن هم سرعت است، فناوری بلاکچین قابلیت انجام هر تراکنش در چند ثانیه را دارد.

بلاکچین چیست و چگونه کار می کند؟ 

بلاکچین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است و تفاوتش با سیستم های دیگر اینست که اطلاعات ذخیره شده روی این سیستم، در میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می شود و با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده ها، امکان هک، دستکاری و حذف اطلاعات ثبت شده تقریبا از بین می رود این مفهوم برای اولین بار با پیدایش بیت کوین متولد شد و این ارز دیجیتال از این راهکار برای ذخیره اطلاعات مربوط به دارایی کاربران بهره برد.

بلاکچین ها می توانند به صورت خصوصی و برای هدفهای خاص در یک سازمان و یا یک نهاد مورد استفاده قرار گیرند که به آن بلاکچین سازمانی گفته می شود، البته این را هم باید بدانیم که بلاکچین های سازمانی نمی توانند هدف اصلی این فناوری یعنی تمرکززدایی را به ارمغان بیاورند، واژه بلاکچین ترکیبی از دو کلمه Block و chain است و این فناوری در واقع زنجیره ای از بلوک هاست و در هر بلاک هر گونه اطلاعاتی می تواند ثبت شود، اطلاعات در بلاکها ثبت می شوند و به صورت زنجیرا ای به هم مرتبط می شوند و این زنجیره، بلاکچین را تشکیل می دهد.

حتما بخوانید : نرم افزار تحلیل تکنیکال اتوماتیک

هر کدام از این بلاک ها چیزی به نام هش دارند یک هش رشته ای متنی است که از یک تابع ریاضی خاص به وجود آمده و کاربردش جلوگیری از تقلب در سیستم است بنابراین استفاده از راهکارش سبب می شود تا از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت شده روی بلاکچین، جلوگیری شود در بلاکچین، علاوه بر اینکه هر بلاک یک هش دارد حاوی هش بلاک قبلی نیز هست و کوچکترین تغییرات در اطلاعات یک بلاک، هش آن را به طور کامل تغییر می دهد و بلاکچین را غیرمعتبر می سازد حالا اگر کسی محتوای یک بلاک را تغییر دهد و هش بلاک های بعدی را به روزرسانی کند چه اتفاقی می افتد؟ البته این امکان وجود دارد اما  راهکار توزیع در بلاکچین این مشکل را حل می کند.

تعریف نود (Node) : داده های بلاکچین در یک رایانه یا سرور خاص ذخیره نمی شوند هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل می شود یک نسخه از اطلاعات را دریافت می کند، به هر کامپیوتری که به شبکه وصل می شود یک کپی از بلاکچین را دریافت می کند نود می گویند.

فناوری بلاکچین به تنهایی یک فناوری بنیادی نیست بلکه مجموعه ای از فرآیندهای هش گذاری، رمزنگاری، توزیع جمعی و … است که سبب ایجاد این ایده شده اند، قبل از بلاکچین دفاتر کل توزیع شده وجود داشتند اما بلاکچین با ساختار منحصر به فرد خود، فناوری دفتر کل توزیع شده را بهبود داده است.

بلاکچین از دیدگاه فنی 

بلاکچین را به عنوان بایگانی که اطلاعات بر روی آن ثبت می شود در نظر بگیرید با استفاده از یک بلاکچین، افراد زیادی می توانند سابقه های مختلفی را به یک نوع بایگانی اطلاعات وارد کنند و همین افراد می توانند چگونگی ثبت و به روزرسانی اطلاعاتشان را کنترل کنند ساختار و نوع کار این فناوری تفاوت زیادی با نوع کار وبسایت ویکیپدیا ندارد زیرا که همه مقالات وبسایت ویکیپدیا حاصل کار یک نویسنده نیست هر کسی می تواند با رعایت قوانین حاکم بر ویکیپدیا در این سایت مطلب منتشر کند.

بنابراین در ویکیپدیا هم افراد زیادی هستند که اطلاعات را نشر می دهند و فقط یک فرد اطلاعات را کنترل نمی کند بنابراین با بررسی های عمیق تر تفاوت هایی که باعث می شود بلاکچین منحصر به فرد باشد روشن می شود در حالیکه هر دو در شبکه های توزیع شده اجرا می شوند ویکی پدیا در شبکه جهانی وب WWW با استفاده از یک مدل “کلاینت سرور” طراحی شده است و این یعنی در ویکی پدیا داده ها بر روی سرور متمرکز ذخیره می شوند و می توان تغییراتی در آنها ایجاد کرد یا به طور کامل حذف نمود اما در بلاکچین، مالک اطلاعات پایگاه داده، همان کاربران شبکه هستند و اطلاعات ثبت شده روی آن پاک نمی شود.

کاربردهای بلاکچین

مهمترین کاربرد بلاکچین تمرکززدایی جهان که رویای دیرینه بشر است می باشد همانطور که گفته شد بیت کوین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، مهمترین کاربرد فناوری بلاکچین هستند. به عنوان مثال در بیت کوین با استفاده از این فناوری امکان تقلب، دو بار خرج کردن پول، برگشت تراکنش از بین می رود و همچنین به عنوان نمونه، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب می تواند یکی از کاربردهای بلاکچین باشد واین نوع آوری تا حد زیادی می تواند خطر تقلب در انتخابات را جلوگیری کند و نیاز به نیروی انسانی را هم کاهش دهد.

نمونه دیگر استفاده از بلاکچین در زنجیره تامین و حمل ونقل است که شرکتهای تولید کننده می توانند اطلاعات کالاهای تولید شده را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده ها ثبت کنند و این کار اصالت کالا و کیفیت مواد اولیه را برای مشتریان تضمین می کند همینطور با این فناوری می توان دارایی ها را به توکن های دیجیتال تبدیل کرد و به صورت یک دارایی قابل انتقال عرضه کرد.

حتما بخوانید : رابطه بلاک چین و بانکداری سنتی و امور مالی چیست؟

البته در دنیای واقعی هنوز بلاکچین به صورت گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرد و با وجودی که این فناوری غیرمتمرکز است در بسیاری از کارها مجبور به تکیه کردن به نهادها و یا سازمانهای متمرکز هستیم اما به نظر می رسد با فراهم شدن زیرساختهای لازم مانند توسعه هوش مصنوعی یا اینترنت اشیا می توان به آینده کاربردهای این فناوری امیدوار بود.

معیارهای انتخاب زبان برنامه نویسی

  • امنیت – SECURITY : دیوید شوارتز بیان نموده است که بلاکچینها باید همانند دژهای نظامی قدرتمند و مستحکم باشند با این وجود برخلاف سایر پروژ ه های منبع باز یافتن آسیب پذیری در یک بلاکچین می تواند تبعات زیانبار بیشتری داشته باشد
  • مدیریت منبع – MANAGEMENT RESOURCE : توسعه باید همگام و همرا با نیازهای شبکه باشد؛ در واقع نمی توان این نیازها را از اول کار در نظر نگرفت و بعدا به آنها پرداخت.
  • کارآیی – PERFORMANCE : یک بلاکچین باید همیشه بالاترین قابلیت های خود را داشته باشد و برای این منظور زبان برنامه نویسی که انتخاب می کنیم باید بسیار انطباق پذیر باشد، یکی از وظایفی که قابلیت موازی سازی در بلاکچین دارد تایید امضای دیجیتال است زیرا که تنها چیزی که برای تاٌیید مورد نیاز است یک کلید، یک تراکنش و یک امضاء است.
  • جداسازی – ISOLATION : در یک بلاکچین تمامی عملیات مربوط به تراکنش ها باید قطعی باشند، پیاده سازی چنین مشخصاتی تنها از طریق جداسازی و یا ایزوله کردن تراکنشها و قراردادهای هوشمند از عناصری است که عدم قطعیت در آنها وجود دارد.

بهترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین

بهترین زبان برنامه نویسی بلاک چین

در حقیقت برنامه نویسی ستون اصلی و مهم ایجاد یا توسعه یک بلاکچین است و از طریق برنامه نویسی است که هر حرکتی در بلاکچین فراهم می شود، بطور کلی می توان گفت تمامی امور از ایجاد دفتر کل غیرمتمرکز گرفته تا ساخت یک قرارداد هوشمند، فقط با برنامه نویسی انجام می شود. در حقیقت هر برنامه ای ویژگی ها، مزایا و معایبی دارد و مناسب برای هدفی خاص است به طور مثال زبان برنامه نویسی مخصوص قراردادهای هوشمند است. محبوبترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین عبارتند از :

  1. زبان سی پلاس پلاس ++C
  2. سایدیتی solidity
  3. پایتون python
  4. سیمپلیسیتی simplicity
  5. گو GO
  6. جاوا JAVA

۱) سی پلاس پلاس (++C) : این زبان اولین بار در سال ۱۹۸۵ توسط بیارنه استراستروپ به عنوان افزونه زبان برنامه نویسی C به وجود آمد، عقیده استراستروپ این بود که انعطاف پذیری، امنیت و کارآیی زبان C را حفظ کرده اما به شیء گرایی آن بیفزاید ++C زبان برنامه نویسی قدیمی و قدرتمند چندمنظوره است که استفاده از آن برای برنامه نویسی های بلاکچین بسیار مرسوم است.

حتما بخوانید : کاربردهای بلاکچین در زندگی مدرن

با این همه به توسعه دهندگانی که به تازگی می خواهند وارد این عرصه شوند هشدار داده می شود زیرا که یادگیری این زبان کمی دشوار است با این حال اگر سختی این راه را تحمل می کنید و این زبان را یاد می گیرید درک عمیقی به شما خواهد داد.

۲) جاوااسکریپت (JAVASCRIPT) : جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی برای وب است که تمامی مرورگرها از آن پشتیبانی می کنند، جاوااسکریپت اولین زبانی بود که برای بهتر شدن صفحات ایستای CSS ،HTML و ایجاد واسطه های کاربری تکامل یافته ایجاد شد تعدادی از این واسطه های کاربری شامل انیمیشن ها، منوهای کاربران، کادرهای گفتگو و نقشه های تعاملی هستند، جاوااسکریپت برای تازه واردان زبانی آسان بوده و در حال تکامل است و همچنین توانسته در تمامی بخش های وب مدرن خود را اثبات کند.

این برنامه در میان برنامه نویسان بسیار محبوب است و رتبه چهارم را در لیست زبانهای پرطرفدار برنامه نویسی دارد و به همین خاطر بیش از هر زبان دیگری پروژه های بلاکچین در سی پلاس پلاس توسعه یافته اند و پلتفرم های دیگر با استفاده از این زبان، پروژه های خود را توسعه داده اند که بطور مثال می توان پروژه هایی مانند بیت کوین، ریپل، لایت کوین، مونرو، استلار، ایاس و … را نام برد.

۳) سالیدیتی (SOLIDITY) : این زبان با دامنه خاص مشابه جاوااسکریپت است که توسط تیم اتریوم برای ساختن اپلیکیشن های غیرمتمرکز در پلتفرم اتریوم ایجاد شده است، سالیدیتی هم اکنون سازگارترین و محبوبترین زبان دامنه خاص است که از طرف جامعه اتریوم و صنعت بلاکچین مورد پذیرش قرار گرفته است، اگر فردی قصد ساختن یک اپلیکیشن غیرمتمرکز و یا اجرای یک ICO را داشته باشد این زبان یکی از مستقیم ترین و راحت ترین راههایی است که می تواند از آن استفاده کند، تیم کاردانو نیز به تازگی پشتیبانی خود را از سالیدیتی اعلام کرده است، این زبان با اولویت دادن به توسعه دهنده طراحی شده و دستورات آن تا حد زیادی به جاوااسکریپت شباهت دارد.

در واقع سالیدیتی برنامه نویسی جدیدی است که برای نوشتن قراردادهای هوشمند و مبتنی بر اتریوم ایجاد شده و زبانهای دیگر، زبانهای برنامه نویسی رایج هستند و پلتفزم های بلاکچین زیادی با استفاده از این زبان ها برنامه نویسی شده اند این برنامه بر روی ماشین مجازی اتریوم اجرا می شود، این زبان برنامه نویسی برای حل بسیاری از مشکلات توسعه دهندگان بلاکچین بسیار مناسب است و اگر شما می خواهید به طور خاص بر روی توسعه بلاکچین تمرکز داشته باشید یک زبان عالی برای یادگیری است.

۴) پایتون (PYTHON) : این زبان نسبتا مدرن که تازه واردان به آن علاقه بسیار دارند توسط خیدوفان روسوم با هدف سادگی و خوانایی راحت ایجاد گردیدترکیب و منطق این برنامه نشان از روحیه بلند پرواز ابداع کننده آن دارد، این زبان در میان متخصصان کامپیوتر و دانشمندان زمینه دیتا بسیار معروف بوده و یکی از زبان های برتر برنامه نویسی بلاکچین به حساب می آید.

پایتون از زمانی که منتشر شد به عنوان یک زبان ساده و در عین حال قوی و همراه با یک جامعه پشتیبانی وسیع شناخته شد که این منجر به یکپارچه شدن پایتون با اکثر پلتفرم ها از کتابخانه های واسط کاربری تحت وب مانند فلسک گرفته تا بسته نرم افزاری در یادگیری ماشین گردید، البته نمی توان با زبان پایتون به تنهایی یک بلاکچین جدید نوشت اما حذف این زبان از چنین لیستی کاملا اشتباه است.

حتما بخوانید : معرفی پروژه های وب ۳ که همه را شگفت زده کرده اند!

اگر شما هم از پایتون استفاده می کنید حتما متوجه شده اید که پایتون به سرعت در حال تبدیل شدن به زبان برنامه نویسی محبوب در جهان است ولی یکی از اصلی ترین معایب پایتون اینست که یک زبان تفسیری است و ممکن است مشکلاتی را برای عملیات رمزنگاری پیچیده در بلاکچین ایجاد کند، یکی از مهمترین مزایای پایتون اینست که توسعه دهندگان می توانند ایده های خود را به سرعت با یک کدنویسی طولانی مدلسازی کنند و همچنین پایتون دارای یک پشتیبانی با منابع بزرگ و متن باز است که آنرا برای بلاکچین ایده آل می کند و اگر در مسیر توسعه بلاکچین به مشکلی برخورد کردید می توانید در اینترنت به منابع زیادی از جمله کتابخانه های پایتون، بلاگین ها و …. دسترسی پیدا کنید.

۵) سیمپلیسیتی (SIMPLICITY) : یک زبان برنامه نویسی بلاکچین است و سازنده این برنامه راسل اوکانر است که می گوید این زبان بسیار ساده است در این زبان از تجزیه و تحلیل استاتیک برای جلوگیری از هنگ کردن برنامه ها در هنگام آنالیز و محاسبات استفاده می شود، اوکانر و کمپانی او امیدوار هستند که این زبان پس از آنکه کاملا آزمایشش را پس داد در بیت کوین مورد استفاده قرار گیرد.

اگر شما به دنبال یک زبان سطح عالی برای توسعه بلاکچین هستید این زبان به شما معرفی می گردد، simplicity یکی از بهترین زبانهای برنامه نویسی برای کدنویسی قراردادهای هوشمند است و مخصوص برنامه نویسان حرفه ای و توسعه دهندگان متن باز است، تمرکز simplicity بیشتر بر روی کاهش درک پیچیده و سطح پایین اسکریپت بیت کوین است، این زبان ظرفیت کاری توسعه دهندگان را افزایش داده و با افزایش سرعت توسعه موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می شود simplicity با پلتفرم Elements سازگار است بنابراین توسعه دهندگان پلتفرم المنتز نیز می توانند از بسیاری از ویژگی های برنامه نویسی simplicity بهره مند شوند.

۶) گو (GO) : فرم اختصاری واژه Golang است که یک زبان برنامه نویسی نسبتا جدید است که در سال ۲۰۰۷ در گوگل توسعه یافت و برای کاربرد عمومی در سال ۲۰۱۲ رونمایی شد؛ این زبان، یک زبان قوی و چند منظوره است که با ترکیبی از سادگی و کاربرپسند بودن توسعه پیدا کرده است.

زبان GO یک زبان مفسری است و این ویژگی، انعطاف پذیری بالایی را به هنگام استفاده از این زبان در توسعه پروژه های مبتنی بر بلاکچین می دهد؛ اگر شما هم قصد تغییر یک بلاکچین موجود را داشته باشید اتریوم SDK پروتکلی دارد که به زبان GO نوشته شده است و همچنین اگر قصد نوشتن یک قرارداد هوشمند را دارید بنیاد لینوکس پروژه هایپرلجر فابریک را با زبان GO توسعه داده است.

۷) جاوا (java) : جاوا زبان برنامه نویسی دیگری است که دانشمندان کامپیوتر و برنامه نویسان برای توسعه مهارتهای برنامه نویسی از آن استفاده می کنند، زبان جاوا برای ساختن بلاکچین هایی که تمرکز آنها خاصیت محرمانگی است بسیار مناسب است، غیرقابل تغییر بودن فاکتور مهمی برای جلوگیری از هک و تقلب است.

این زبان در زمینه کارکرد و محبوبیت رقابت تنگاتنگی با ++C داشته است جاوا دارای یک رابط برنامه نویسی کاربردی است که شامل کلاسهای جاوا، اینترفیس ها، بسته ها و … می شود این رابط برنامه نویسی برای ساخت برنامه ها بدن نیاز به توجه به پیاده سازی داخلی آن ها مفید است.

حتما بخوانید : سازمان خودگردان غیرمتمرکز DAO چیست؟

یکی دیگر از ویژگی های جاوا قابلیت انتقال و سازگاری آن است و به لطف قابلیت WORD می توان با یکبار برنامه نویسی، برنامه های جاوا را بر روی پلتفرم های مختلف پورت کرد زیرا که این برنامه ها به معماری خاص سیستم وابسته نیستند، قابلیت های سازگاری در کنار سایر ویژگی های جاوا، آن را تبدیل به گزینه مناسبی برای برنامه نویسی در حوزه بلاکچین می کند.


نتیجه گیری و کلام آخر

بلاکچین یک فناوری جدید است که زمینه را برای ثبت اطلاعات به صورت دائمی و بدون امکان تغییر فراهم می کند، این فناوری در حقیقت نوعی دیتابیس است که بر روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد بلکه بر روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل می شوند توزیع شده است و کلیه سوابق ثبت شده قابل هک یا حذف نیستند زیرا که این فناوری از رمزنگاری و ثبت آن در همه کامپیوترهای شبکه بهره می برد.

در حوزه بلاکچین زبانهای برنامه نویسی زیادی وجود دارد که تعداد آنها شاید از ۳۰ تا نیز فراتر رود ولی برنامه های گفته شده در بالا جزو محبوبترین برنامه هاست و اگر شما هم علاقه مند به برنامه نویسی در حوزه بلاکچین هستید برنامه های ذکر شده در متن را در اولویت قرار دهید.

همان طور که قول داده بودیم، در این مطلب بهترین و پرطرفدارترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین را به شما عزیزان معرفی کردیم.

همچنین اگر دوست دارید بدانید درآمد غیرفعال در ایران چیست و چطور به دست می آید، توصیه می کنم این مطلب را مطالعه کنید.

حال که دیگر زبان های برنامه نویسی بلاک چین را می شناسید و نظرتان در مورد بهترین زبان برنامه نویسی بلاک چین چیست؟

برای دوستانتان بفرستید: