مقایسه بورس ایران با سایر کشورها در دنیا
مقایسه بورس ایران با سایر کشورها به شما کمک میکند تا تفاوت های بورس ایران با بازارهای جهانی و فرق بورس ایرانی و خارجی را به صورت کامل دریابیم. همان طور که می دانید، بازار بورس ایران کمی با بورس سایر کشورهای دنیا متفاوت است و در این مطلب قصد داریم دقیقا به همین موضوع بپردازیم و مقایسه بورس ایران با سایر کشورها را به زبانی ساده خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. لذا اگر شما هم دوست دارید تفاوت بورس ایران و خارج را کاملا رایگان یاد بگیرید، این مطلب برای شما نوشته شده است.
مقایسه بورس ایران با سایر کشورها
آیا می دانید بازار سرمایه ایران چه تفاوت هایی با بورس های بزرگ دنیا دارد؟ این سوالی است که به ذهن بسیاری از سرمایه گذاران خطور کرده است. زمانی که صحبت از مقایسه بورس ایران با بورس سایر کشورها به میان می آید، نخستین چیزی که به ذهن ما می رسد، قوانین و سازوکار معاملاتی است که در آن ها تفاوت ایجاد می کند. به عنوان مثال همه می دانیم که پدیده دامنه نوسان مختص بورس ایران است، پس مفاهیم صفوف خرید و فروش نیز تنها به بازار بورس ایران تعلق دارد و در بورس سایر کشورها، شاهد همچین عناوین و مفهوم هایی نیستیم!
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
جالب است بدانید که مفاهیم حجم مبنا و گره معاملاتی نیز همین شرایط را دارند یا در مثالی دیگر می توان به فروش تعهدی اشاره داشت که در جهان بسیار مرسوم است ولی بورس ایران تا به حال پیاده سازی نشده است. ولی به صورت کلی شاید بهتر باشد به مقایسه بورس ایران و جهان از منظری جدی تر و ریشه ای نگاه کنیم، بنابراین توصیه می کنم حتما تا انتها همراه ما باشید، چرا که در ادامه فرق بورس ایرانی و خارجی را در قالب ۱۰ مورد برای شما به زبان ساده توضیح داده ایم؛
۱) نقش دولت در بازار بورس
یکی از مشکلات عمده بازار بورس و از دلایل غیررقابتی و کم عمق بودن آن نسبت سهامداران حقیقی و حقوقی و فعالیت های معاملاتی نامتوازن به حساب می آید. به علاوه امکان دخالت دولت از طریق شورای عالی بورس بر بازار، دولت قادر است در قالب شرکت های حقوقی که معمولا بانک ها و صندوق های بازنشستگی هستند، در نقش سهامداران عمده شرکت های بورسی حاضر شود و روند معاملات را به گونه ای که دوست دارد پیش ببرد!
لذا سهامداران حقوقی به دلیل وزن و سهم بالایی که دارند، از قدرت بازاری بیشتری به نسبت سهامداران حقیقی برخوردار اند و در حقیقت یکی از موانع اصلاح ساختاری بازار بورس همین نسبت بالای حقوقی به حقیقی در بیشتر سهام های بورس است که باعث ایجاد ریسک و رویگردانی سهامداران حقیقی از بورس می گردد.
رویگردانی سهامداران حقیقی تنها یک وجه منفی از حضور گسترده سهامداران حقوقی را نمایش می دهد و وجه منفی دیگر را باید عدم توانایی رقابت بخش خصوصی و نهاد‌های مستقل تامین مالی با شرکت های حقوقی دانست که باعث شده است موسسات اینچنینی که مستقل از دولت هستند، تمایلی برای ورود سرمایه های خود به بورس نداشته باشند.
البته این در حالی است که در دیگر بورس های دنیا با تصویب قوانینی در راستای حمایت از سهامداران خرد برآمده اند و در نهایت با تشکیل مجمع سهامداران خرد در بعضی از این بورس ها، مانع از تمرکز قدرت بازاری برای بعضی سهامداران حقوقی یا حتی حقیقی دارای رانت اطلاعاتی نیز شده اند، ولی در ایران همواره تصمیم بر این است که خلاف جهت اصول و امور درست قدم برداشته شود!!
۲) تاثیر رانت و اخبار داخلی
این را نمی توان انکار کرد که در کل جهان افرادی که مطلع و صاحب رانت هستند، از آن در راستای سودآوری در بورس بهره می گیرند، ولی رویکرد صحبت ما در مورد نقش دولت و سازوکاری است که در آن عدم شفافیت سهام بزرگ، موجب باز شدن میدان برای رانت می گردد. به علت عدم ارائه اطلاعات کافی و مناسب به وسیله سهام بزرگ دولتی، سرمایه گذاران بزرگ به طرف کسب اطلاعات میدانی کشیده می شوند، بدین معنی که این افراد که از نفوذ یا روابط مناسبی برخوردارند، از وضعیت شرکت ها اطلاعاتی کسب کنند که برای عموم در دسترس نمی باشد.
حتما بخوانید : حباب قیمتی در بورس به چه معناست و چه باید کرد؟
این افراد از اطلاعات درونی شرکت ها به صورت غیر‌رسمی بهره گرفته و سود‌های کلانی به جیب می زنند و این در حالی است که سهامداران خرد از این قضیه ضررهای بسیاری را متحمل خواهند شد. البته باید این را در نظر داشت که نمی توان مطمئن گفت که یک اتفاق خاص در بازار سرمایه، ناشی از رانت است یا خیر، ولی دقیقا مشکل همینجاست، چرا که نمی توان این اطمینان را کسب کرد و به همین دلیل همواره بازار شائبه ها داغ است.
دلیل این که نمی توان این اطمینان را کسب کرد، همان عدم شفافیت های مقطعی محسوب می شود. به عنوان مثال یکی از سهم های بازار است که به صورت معمول در زمان آغاز اصلاح شاخص بسته شده و همزمان با پایان اصلاح و صعود مجدد، بازگشایی می شود. این رفتار که چند مرتبه تکرار شده، شائبه استفاده این شرکت از رانت و اخبار دولتی را مطرح کرده است، شائبه ای که به علت عدم ارائه توضیحات شفاف، نمی توان آن را به درستی اعتبارسنجی کرد!
۳) عدم ارتباط با بازارهای جهانی
در ایران به علت وجود تحریم های بسیار زیاد، متاسفانه ارتباطی با سایر بازارهای بورس در دنیا به چشم نمی خورد! به عنوان مثال شما در بورس ایران قادر نیستید سهم های بین المللی را مورد معامله قرار دهید، ولی بازار بوس سایر کشورها شما این امکان را دارید که سهم های سایر کشورها را به سادگی خرید و فروش نمایید. بازار بورس ایران در سایر بازارهای بین المللی تنیده نشده است، از همین روی بحران ها و نوسانات بزرگ در بازار های جهانی نمی تواند بازار ما را متحول کند که این موضوع فواید و مضرات خودش را به همراه خواهد داشت.
۴) شاخص نقدینگی پایین تر
بازار بورس ایران از نقدینگی پایین تری به نسبت سایر بازارهای جهانی برخوردار است، از همین روی در آن معاملات خرد بیشتری صورت می پذیرد و معامله گران خرد به مراتب زیاد تری نیز در آن حضور فعال دارند، ولی در بورس های جهانی، معاملات انجام شده از نقدینگی های بسیار بیشتری برخوردارند و معامله گران کلان و خرد بسیار زیادی همواره در حال معامله بر سر دارایی های مختلف هستند.
۵) شرکت های تامین مالی
نکته دیگری که در مقایسه بورس ایران با سایر کشورها باید به آن توجه داشته باشید، گردانندگان بازار در ایران می باشد. گردانندگان بورس تهران، معمولا شرکت های تامین مالی یا همان تامین سرمایه هستند که این شرکت ها در واقع واسطه هایی به حساب می آیند که فعالیت های مختلفی در بازار بورس شامل کارگزاری، معامله گری، بازارگردانی، سبدگردانی، مشاوره سرمایه گذاری، پذیره نویسی و تعهد آن، ارزیابی ریسک مالی، افزایش سرمایه و … را انجام می دهند. از طرف دیگر چنانچه شرکتی بخواهد در قالب عرضه اولیه برای ورود به بورس اقدام کند، شرکت های تامین مالی تمام مراحل ثبت و اخذ مجوز را بر عهده خواهند داشت.
ولی در دیگر کشورها این بانک های سرمایه گذاری هستند که عهده دار این موارد هستند. ساختار و اساس نامه شرکت های تامین مالی در ایران به کلی با آن‍چه در بانک های سرمایه گذاری در جهان وجود دارد، متفاوت است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بهتر بود سازمان بورس ایران، ساختار بزرگ ترین بانک های سرمایه گذاری جهان مثل گلدمن ساکس را به جای شرکت های تامین سرمایه، به عنوان الگو بر می گزید.
۶) دامنه نوسان
همان طور که می دانید، اساس بورس بر نوسانات قیمتی بنا شده است. به عنوان مثال شما یک سهم را خریداری می کنید و می بینید که در عرض یک ماه، قیمت آن ۲۰ درصد افزایش داشته است و یا ۲۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کرده است و از آن جایی که در ایران دامنه نوسان قیمت، ۵ درصد است، این بدین معنی است که نهایتا در یک روز شما حداکثر ۵ درصد سود یا ۵ درصد ضرر می کنید.
حتما بخوانید : دامنه نوسان بورس چیست؟ – همه چیز راجب دامنه مجاز نوسان سهام در بورس
اما بورس های جهانی از همچین قانونی پیروی نمی کنند. دامنه نوسان در بازار بورس جهان محدودیتی برای نوسان قیمت ایجاد نمی کند و این یعنی ممکن است فردی در بازار بورس جهانی در یک روز ۲۰ درصد با سهم خود سود کند و یا امکان دارد در عرض یک روز ۲۰ درصد ضرر کند. به عنوان مثال گفتنی است که چند مدت قبل، تنها در عرض یک روز قیمت سهم آمازون ۱۳ درصد افزایش را تجربه کرد.
جالب اینجاست که افزایش قیمت این سهم به علت رونق گرفتن خرید اینترنتی در زمان کرونا بود. نمی توان مطمئن گفت که کدام قانون بهتر است؛ ایران یا دنیا. این که بورس ایران در یک روز بیش از ۵ درصد نوسان را تجربه نمی کند، موجب جلوگیری از ضرر زیاد افراد می شود ولی از آن طرف، مانع بزرگی بر سر راه رشد سریع شرکت های سودآور نیز هست!
۷) پرداخت سود به وسیله شرکت ها
مقایسه بورس ایران با سایر کشورها بی آن که بخواهیم به موضوع پرداخت سود اشاره کنیم، امکان پذیر نیست. نکته دیگر در زمینه اصلاح قانون مالیات های مستقیم است که امروزه در مجلس در دست بررسی است ولی متاسفانه بورس از این فرصت استفاده ای نکرده است. در بورس های بزرگ جهان، شرکت ها دوست دارند که سود را درون شرکت نگهداری کنند.
این عمل موجب بخشودگی مالیاتی روی سود خواهد شد که آورده آن برای افزایش سرمایه شرکت به کار می رود. ولی در بورس تهران، نه تنها بیشتر شرکت ها سود نقدی می پردازند، بلکه مقدار بالای این پرداخت سود یک مزیت محسوب شده و سرمایه گذاران را برای خرید سهام آن شرکت ترغیب می نماید! تفاوت پرداخت سود نقدی به جای نگهداری آن در شرکت برای افزایش سرمایه، دقیقا مثل آن است که شما به جای سرمایه گذای برای آینده فرزندتان، تنها برای او اسباب بازی خریداری کنید!
۸) وجود شرکت های خصوصی کمتر
اگر خوب دقت کنید، خواهید دید که در ایران بیشتر شرکت های بورسی دولتی هستند و این به معنای واقعی کلمه خطرناک است. در واقع این موضوع موجب می شود تا با عملکرد بد اقتصادی دولت، بازار بورس هم روند ریزشی به خود بگیرد و از آنجا دولت می تواند در بورس دستکاری هایی انجام دهد که انجام هم می دهد، مشاهده خواهیم کرد که چگونه یکباره شاخص در عرض چند ماه از ۲ میلیون به ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد رسید!
حتما بخوانید : نقش بازار بورس در اقتصاد چیست؟
در بورس سایر کشورها ولی شرکت های خصوصی فعالیت های بسیار گسترده تری دارند و دولت تنها امور نظارتی خود بر بازار بورس را دنبال می کند. بسیاری از سهام مطرح جهان امروزه شرکت های خصوصی هستند، در حالی که در ایران، سهامداران تماما به دنبال خرید سهام دولتی هستند تا از این طریق روند سودآوری خود را تسهیل کنند که این موضوع می تواند واقعا عواقب بدی به همراه داشته باشد و باید برای آن فکری کرد. در این خصوص می توان گفت که یک راه حل وجود دارد و آن هم این است که فعالیت بخش خصوصی در بورس افزایش یابد و اصلاحات دیگری در قوانین بورس انجام شود که فکر نمی کنم شاهد همچین موارد اصلاحی باشیم!
۹) تنوع کمتر سهام و اوراق بهادار
در ایران تنوع سهام و اوراق بهادار نسبت به سایر بازارهای جهانی بسیار پایین می باشد. در بازارهای بورس جهانی، برای موضوعات خاص اوراق بهادار مختلفی در نظر گرفته شده است که می توان آنها را مورد معامله قرار داد. در بورس دیگر کشورهای جهان، شما شاهد صدها نوع اوراق بهادار، سهام بی نام، ممتاز و اقسام اوراق قرضه دولتی و غیردولتی هستید که تریدرها آن ها را مورد معامله قرار می دهند، ولی در ایران خبری از تنوع در انواع سهام نیست.
بورس ایران را می توان تک محصولی در نظر گرفت که اصلی ترین محصول آن در واقع سهام شرکت هاست. به عنوان مثال در بورس نیویورک، اوراق بهادار جدیدی را برای ایجاد پویایی بیشتر در بازار مسکن در نظر گرفته اند که این اوراق توانست موجبات رونق و رواج بیشتر بازار مسکن برای مدتی فراهم آورد، در حالی که در بازار مسکن ایران، رکود شدیدی دیده می شود ولی هیچ گونه راه حلی برای آن در بورس و یا غیر از بورس در نظر گرفته نمی شود!
جالب است که خود بورس کالا هم متاثر از این رکود است، از همین روی معامله خاصی در این بازار روی میلگرد و شمش صورت نمی پذیرد. بورس ایران در راستای خارج شدن از این وضعیت تک محصولی باید از تجربه های سایر بازارها مثل بازارهای مالزی، ترکیه و سایر کشورها بهره لازم را ببرد.
۱۰) تفاوت قیمت پایانی و آخرین قیمت
در بورس ایران بر خلاف دیگر بورس های معتبر دنیا، با دو نوع قیمت مواجه ایم! یکی قیمت پایانی به عنوان قیمتی که نماد طبق آن بسته و در روز بعد باز می گردد و دیگری آخرین قیمت به عنوان قیمتی که آخرین معامله روی آن قیمت انجام شده است. به بیانی ساده تر در بورس تهران میانگین قیمت معاملات در طول یک روز را به عنوان قیمت پایانی در نظر می گیرند که با لحاظ کردن قانون حجم مبنا، بعضا قیمت پایانی سهام در بورس تهران با آخرین قیمت معامله اختلاف زیادی پیدا می کند.
حتما بخوانید : سفته بازی در معاملات بورس | منظور از سفته بازی در بورس چیست؟
بر اساس مجموع این قوانین، دو قیمتی بودن بورس تهران باعث شده سهمی که در ساعاتی از روز مورد اقبال بازار قرار گرفته، در نهایت و در ساعات پایانی سقوط قیمتی را تجربه کند و در روز معاملاتی بعد این سقوط قیمتی کاملا حذف شده و به عبارتی دیگر میانگین قیمت های روزانه موجب می شود قیمت پایانی در روز معاملاتی بعد واقعی نباشد، البته این در حالی است که در بورس های مطرح جهان تغییرات قیمتی به صورت لحظه ای بوده و اخبار ناگهانی در طول روز می توانند نوسانات سنگینی را بر قیمت ها وارد کنند و مبنا قرار دادن قیمت های لحظه ای به جای قیمت های میانگین باعث شده است، روند طبیعی قیمت ها به صورت کامل تغییر کند.
نتیجه گیری و کلام پایانی
بورس ایران در حال حاضر روند خوب و مطمئنی را طی نمی کند و افراد زیادی در حال حاضر از این بازار زده شده اند. بورس ما با سایر بورس ها در دنیا تفاوت دارد ولی این دلیل خوبی برای این وضعیت بسیار بد نمی باشد. از موارد تفاوت بورس ایران با جهان می توان به دامنه نوسان ۵ درصدی در بورس ایران، تنوع محصول کمتر برای معامله گری، عدم ارتباطات با بورس های سایر کشورها، نقدینگی کمتر، وجود شرکت های خصوصی کمتر، تسلط تقریبا کامل دولت بر بورس و … اشاره داشت.
البته در متن اصلی ما سعی کردیم ۱۰ مورد از اصلی ترین آن ها را برای شما عزیزان بیان کنیم که از بین این موارد شاید تنها دامنه نوسان ۵ درصدی شاید در مواقعی فواید داشته باشد، وگرنه سایر موارد، نقطه ضعف بازار بورس ایران به حساب می آیند و باید در قوانین اینچنینی تجدید نظر کرد و اصلاحیه های بسیاری را در بورس انجام داد.
همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، در این مطلب به مقایسه بورس ایران با سایر کشورها پرداختیم
اگر دوست دارید در مورد تاثیر تغییر قیمت نفت بر بورس و شرکت های پالایشی پتروشیمی اطلاعات کسب کنید، این مطلب بهترین راهنمای شماست.
دیدگاه
نظر بدهید