بسیاری از افراد مشتاقند تا برای خرید اوراق مشارکت در بورس و یا خارج از بورس اقدام نمایند، اما نحوه خرید اوراق مشارکت بورسی را بلد نیستند، لذا این مطلب را تهیه کردیم تا همه چیز راجب اوراق مشارکت عنوان کنیم و این موضوع را یک بار برای همیشه ابهام زدایی کنیم. همانطور که گفتیم، خرید اوراق مشارکت از طریق بورس و همچنین به صورت حضوری و با مراجعه به بانک عاملی که این اوراق را انتشار می دهد، با در دست داشتن کارت ملی و شناسنامه می توانیم برای خرید اوراق مشارکت اقدام کنیم. اما برای خرید اوراق مشارکت در بورس ، هر فردی که کد بورسی آنلاین داشته باشد، می‌ تواند از به سادگی و از طریق سامانه معاملاتی ای که در آن فعال است، به صورت آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت نماید، ولی در صورتی ‌که فرد کد بورسی آفلاین داشته باشد، باید به صورت حضوری درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری اعلام نماید.

خرید اوراق مشارکت در بورس

با توجه به این که هدف از انتشار اوراق مشارکت تامین مالی پروژه ها به حساب می آید و اوراق مشارکت بورسی جزوی از اوراق با نام و اوراق غیر بورسی از جمله اوراق بی نام به حساب می آیند، ما می خواهیم به بررسی نحوه خرید و فروش اوراق مشارکت در بورس بپردازیم. در این مطلب به بررسی نحوه خرید اوراق مشارکت از طریق بورس و خارج از بورس، نکاتی مهم در خصوص خرید و فروش اوراق مشارکت در بورس ، کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت و زمان مناسب برای خرید و فروش اوراق مشارکت خواهیم پرداخت ولی ابتدا اشاره خواهیم کرد که خرید و فروش اوراق مشارکت بورسی و غیر بورسی چگونه است؟ هر شخصی که کد معاملاتی در بازار سرمایه به صورت آنلاین داشته باشد، می تواند با استفاده از ثبت سفارش اینترنتی و یا سامانه معاملاتی آنلاین برای خرید نماد اوراق‌ مشارکت اقدام کند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان

جالب است بدانید که خريد و فروش اوراق مشاركت در بورس با خرید سهام در بورس هیچ فرقی نمی کند و فرآیند مشابهی دارند. اوراق مشارکت بورسی با توجه به بازاری که در آن منتشر مش شوند، ممکن است قابلیت معامله در سامانه آنلاین را داشته باشد، در صورتی که این اوراق عرضه شده در بازار پایه فرابورس باشند، خرید و فروش اوراق به واسطه ثبت سفارش اینترنتی امکان پذیر می باشد.

همچنین اگر فردی کد بورسی یا همان کد سهامداری داشته باشد، ولی کاربر غیر آنلاین باشد نیز درخواست خرید و فروش او باید به صورت حضوری به کارگزاری اعلام گردد و به صورت کلی می تواند برای خرید اوراق مشارکت بورسی اقدام نماید ولی به صورت حضوری. این اوراق بسته به بازاری که در آن انتشار داده می شوند، می توانند در سامانه آنلاین قابلیت معامله داشته باشد یا نداشته باشند و اگر اوراق در بازار پایه فرابورس عرضه شود، خرید و فروش آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی امکان پذیر خواهد بود.

ویژگی های اوراق مشارکت چیست؟

• امکان خرید و فروش در بازار ثانویه
• بازده بدون ریسک برای سرمایه ‌گذاران
• مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق
• معافیت مالیاتی جهت سرمایه‌ گذاری در اوراق مشارکت
• تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه ‌گذاری برای دارندگان اوراق
• پرداخت سود به‌ صورت علی ‌الحساب و سود قطعی در سررسید
• پرداخت سود دوره‌ های معین با کوپن‌ های ماهیانه، سه ماهانه و یا سالیانه
• تعیین سود ۱۸ الی ۲۲ درصدی برای اوراق مشارکت؛ امکان دارد ارقامی دیگری نیز در نظر گرفته شود

معایب سرمایه ‌گذاری اوراق مشارکت

• تفاوت اندک بازدهی با نرخ تورم کشور
• بازدهی پایین نسبت به اوراق دیگر مثل سهام که بزرگترین عیب این اوراق به حساب می آید.
• احتمال سرقت، آتش ‌سوزی و از بین رفتن اوراق بی‌ نام در صورتی که نزد بانک به امانت گذاشته نشده باشد وجود دارد.

خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس

برای خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس لازم است که شخص سرمایه ‌گذار به همراه مدارک شناسایی خود شامل شناسنامه و کارت ملی، به یکی از شعبه های بانک ‌های عامل مراجعه و برای خرید یا فروش اوراق مورد نظرش اقدام کند. البته باید در نظر داشت که پیش از این کار باید با استفاده از سایت های خبری و روزنامه ها، اوراق مناسب را انتخاب کند. مراحل خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس به شرح زیر است :

1. انتخاب اوراق مشارکت : از طریق پیگیری روزنامه ‌ها و اخبار، می ‌توان از انتشار اوراق مشارکت جدید که در خارج از بورس عرضه می ‌شوند اطلاع پیدا کرد.
2. سرمایه‌گذار با مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) : به یکی از شعب بانک ‌های عامل مراجعه کرده و برای خرید یا فروش اوراق مورد نظر اقدام می کند.

انواع اوراق مشارکت بورسی

1. قابل تعویض با سهام : اوراق مشارکت بورسی قابل تعویض با سهام توسط شرکت‌ های سهامی عام منتشر و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکت‌ های پذیرفته شده در ‌بورس قابل تعویض می باشند.
2. به کسر : اوراق مشارکت بورسی به کسر اوراقی هستند که با قیمتی پایین تر از قیمت اسمی فروخته می شوند و میزان سود خریدار هم با تفاوت قیمت اوراق در زمان خرید و قیمت اسمی در زمان سررسید برابر خواهد بود. سرمایه گذاری در اوراق مشارکت بورسی به کسر یک سرمایه ‌گذاری کوتاه مدت است.
3. قابل تبدیل به سهام : اوراق مشارکت بورسی قابل تبدیل به سهام به وسیله شرکت های سهامی عام انتشار می یابد و در تاریخ سررسید نهایی یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام شرکت مربوطه تبدیل خواهد شد.

نحوه خرید اوراق مشارکت در بورس و خارج از بورس

بر اساس قانون، ناشر چه بورسی و چه غیر بورسی موظف است یک بانک را تحت عنوان بانک عامل معرفی نماید تا سرمایه‌ گذاران به وسیله بانک عامل معرفی شده، برای خرید یا فروش این اوراق اقدام کنند و از طریق همین بانک نیز برای دریافت سودهای دوره‌ ای و اصل سرمایه در پایان دوره اقدام کنند. این نکته را در نظر داشته باشید که در طول چند سال گذشته مبلغ اسمی اوراق مشارکت، ۱۰۰ هزار تومان بوده است و معمولا یک شخص به عنوان سرمایه ‌گذار باید دست کم ۱۰ ورقه معادل با ۱ میلیون تومان است را خریداری کند تا این اوراق به وی واگذار شود. جالب است بدانید هنگامی که قصد کردید اوراق مشارکت را خریداری نمایید، حتما به اطلاعات درج شده بر روی اوراق که شامل؛ بانام یا بینام بودن اوراق، دوره ‌های پرداخت سود، درصد سود علی الحساب، عمر اوراق مشارکت که بین ۲ تا ۵ سال است و تعداد اوراق مشارکت و مبلغ سرمایه اسمی توجه نمایید.

مراحل خرید و فروش اوراق مشارکت در فرابورس

1. انتخاب اوراق مشارکت : همان طور که گفتیم از طریق اخبار و یا رسانه های دیگر می توانید از زمان انتشار این اوراق اطلاع یابید.
2. داشتن کد معاملاتی : به منظور خرید انواع اوراق بهادار از جمله انواع اوراق مشارکت نیاز به کد معاملاتی یا همان کد بورسی خواهید داشت. ( دریافت کد بورسی کاملاً غیر حضوری )
3. ارسال سفارش خرید : بعد  از صدور کد بورسی برای شما، یک رمز و نام کاربری در اختیارتان قرار داده می ‌شود و می ‌توانید با ورود به سیستم معاملاتی کارگزاری، سفارش خرید اوراق بهادار را به صورت آنلاین ارسال کنید. اوراق خریداری شده در پنل معاملاتی شما قرار می‌ گیرد و هر زمان تمایل داشتید، می توانید آن را بفروشید.

کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت چقدر است؟

کارمزد خرید و فروش همه اوراق‌ به ویژه اوراق مشارکت، تقریبا یک هفتم سهام عادی در بازار بورس اوراق بهادار در نظر گرفته شده است. گفتنی است که طبق ماده ۷۳ دستورالعمل شیوه انجام معاملات، کارمزد خرید و فروش در عرضه اولیه اوراق مشارکت، بر عهده ناشر پذیرفته شده است. به عنوان مثال چنانچه فردی اقدام به خرید اوراق مشارکت به اندازه ۱۰ میلیون تومان نماید، باید حدود ۷۲۰۰ تومان هنگام خرید و حدود ۷۷۰۰ تومان در زمان فروش اوراق، کارمزد بپردازد که هزینه زیادی نیست.

نکات و سوالات متداول درباره روش خرید اوراق مشارکت در بورس

عمدتا میزان نرخ سود اوراق مشارکت چیزی میان ۳ تا ۶ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده سالیانه بانکی است و در نهایت هر چقدر مقدار اعلام شده نرخ سود بیشتر باشد، مطمئنا بهتر است به این علت که میزان ریسک تورم را برای شما بیشتر پوشش خواهد داد، به خاطر این که مقدار دریافتی این اوراق ثابت است، هنگامی که نرخ بهره طبق انتظارات جامعه سرمایه ‌گذاران و یا به ‌صورت واقعی افزایش پیدا کند، قیمت بازار اوراق با کاهش بیشتری همراه خواهد شد و این موضوع برای شما با توجه به بدون ریسک بودن سرمایه ‌گذاری مناسب‌ تر خواهد بود.

حتما بخوانید : اوراق سلف موازی | اوراق سلف موازی استاندارد چیست؟

نرخ سود بیشتر و قیمت معاملاتی کمتر از قیمت اسمی یکی از جذابیت های این اوراق به حساب می آید. از طرف دیگر هم نشان دهنده تغییرات احتمالی آتی در نرخ بهره بانکی نزد سپرده ‌گذاران است، همچنین هر اندازه تعداد دفعات پرداخت سود در طول سال بیشتر باشد، مقدار جذابیت این اوراق هم بیشتر است، چرا که بازده واقعی شما بیشتر است و در نهایت اوراقی که سود را ماهانه پرداخت مینمایند جذاب تر خواهند شد.

• فروش پیش از سررسید اوراق مشارکت منتشر شده توسط دولت یا ارگان های دولتی : وقتی که دولت یا ارگان ‌های دولتی ناشر اوراق باشند، تنها به وسیله بانک های عامل عرضه این اوراق انجام خواهد شد و شما عمدتا در زمان عرضه می توانید خریدار اوراق مشارکت باشید تا مدت زمان سررسید و هنگامی که خواستید اوراق را پیش از سررسید به فروش برسانید، باید دوباره به نهادی که در برگه اعلام می شود یا به بانک عامل مراجعه نمایید.
• فروش پیش از سررسید اوراق مشارکت منتشر شده در بورس : در کنار اوراق مشارکت منتشر شده به وسیله دولت و ارگان های دولتی، اوراق مشارکت عرضه ‌شده در بورس هم قابلیت معامله قبل از سررسید را دارند. به عنوان مثال پس از خرید اوراق و ۶ ماه نگهداری، می خواهید آن را بفروشید و برای این کار می توانید درخواست فروشتان را به کارگزاری خود بدهید و چنانچه هیچ متقاضی برای خرید این اوراق از شما نباشد، بازارگردان اوراق وظیفه دارد این اوراق را از شما بخرد، لذا به صورت کلی شما می ‌توانید از فروش اوراق مشارکت اطمینان داشته باشید.

پرداخت سود پس از خرید اوراق مشارکت چگونه است؟ به عنوان مثال چنانچه هدف شما بعد از خرید اوراق مشارکت، نگهداری تا سررسید و زمان پرداخت اولین سود به شما ۳۰ آذر باشد طبق قانون بورس، نماد معاملاتی اوراق مشارکت مورد نظر ۳ روز قبل از زمان پرداخت بسته می شود و زمان بازگشایی آن هم روز بعد از پرداخت سود خواهد بود. به علاوه وقتی شما اوراق مشارکت خریداری می کند کارگزاری شما یک حساب بانکی از شما می گیرد تا سود این اوراق را به حساب ذکر شده واریز نماید. این را در خاطر داشته باشید که سود اوراق مشارکت توسط شرکت به‌ حساب سپرده‌ گذاری مرکزی واریز می شود و شرکت سپرده‌ گذاری هم مبلغ سود شما را به‌ حساب اعلامی شما واریز خواهد کرد.

مرسوم ترین اوراق مشارکت کدام است؟ با توجه به وجود انواع گوناگون اوراق مشارکت، مرسوم ترین نوع اوراق مشارکت اوراق با سود دوره ‌ای ثابت و بازپرداخت اصل مبلغ اسمی به حساب می آید. بر این اساس باید توجه کرد که قیمت تابلوی این اوراق باید اغلب برابر ارزش اسمی آن باشد، چرا که در پایان شما به میزان سود اعلامی در ورقه و در آخر دوره معادل ارزش اسمی هر ورقه را دریافت خواهید کرد.

حتما بخوانید : اوراق اختیار فروش تبعی چیست | نکات {طلایی} و {جادویی} اوراق

خرید اوراق مشارکت در میان ‌دوره به چه صورت است؟ این طور فرض کنید شما قصد خریداری اوراقی را دارید که این اوراق در ۳۰ آبان آخرین نوبت سودش را پرداخت کرده و شما در نظر دارید تا در تاریخ ۲۰ آذر این اوراق مشارکت را خریداری کنید.

در حال حاضر مبلغ پرداختی شما چقدر خواهد بود؟ شما علاوه بر پرداخت به ازای قیمت تابلو که اغلب هم قیمت اسمی اوراق می باشد باید سود مربوط به ۱ تا ۲۰ آذر را که ۲۰ روز است به دارنده قبلی این اوراق بپردازید و بعد از خریداری این اوراق در زمان بعدی پرداخت سود معادل سود یک ماه را دریافت می کنید و به صورت کلی شما سود زمان خرید تا پرداخت سود را که در این مثال ۱۰ روز آخر ماه است را به‌ صورت خالص دریافت خواهید کرد.

نکات مهم برای خرید اوراق مشارکت بورس

1. قیمت اسمی هر واحد اوراق مشارکت ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال است.
2. هر ورقه نشان ‌دهنده میزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمایه‌ گذاری است.
3. خرید و فروش اوراق از طریق شعب منتخب بانک‌های عامل یا از طریق کارگزاران بورس اوراق بهادار امکان پذیر است.
4. سود متعلقه به خریدار، از طریق شرکت سپرده ‌گذاری مرکزی به حساب بانکی معرفی شده از جانب خریدار واریز می ‌شود.
5. همه اوراق از قابلیت نقد شوندگی برخوردارند،به صورتی که بازارگردان اواراق موظف است تمامی سفارش های فروش به مبلغ اسمی را در هر روز خریداری کند.
6. نماد هر یک از اوراق مشارکت حداکثر ۳ روز قبل از سررسید پرداخت سود علی ‌الحساب آن متوقف می‌ شود و روز بعد از پرداخت سود، نماد آن بازگشایی می ‌شود.
7. با توجه به آئین ‌نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت، در سود حاصل از اجرای طرح‌ های مربوطه سهیم هستند.
8. حداقل مدتی که نیاز است به دریافت سود سرمایه ‌گذار در معامله اوراق منجر شود، ۴ روز از زمان خرید تا فروش اوراق است. به عبارت دیگر چنانچه اوراق خریداری شده را زودتر از ۳ روز به فروش برسد، سود حاصل از فروش آن از کارمزد معاملات کمتر می ‌شود و در واقع بازدهی منفی به همراه خواهد داشت.

خلاصه مطلب و نتیجه گیری

همان طور که گفتیم، اوراق مشارکت یا همان Participation Papers، اوراق بهاداری است که نشان دهنده مشارکت مالک آن اوراق در یک طرح است. در حقیقت شخص، سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و نظایر آن ‌ها می ‌سپارد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و از محل منافع کسب شده سود سرمایه ‌گذار را نیز بپردازد. اوراق مشارکت، اوراق بهادار اغلب با نامی است که با قیمت و مدت معین ‌و برای تامین قسمتی از منابع مالی لازم طرح‌ های مورد نظر دولت، شهرداری ‌ها، شرکت ‌های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی یا سازمان بورس، جهت تأمین مالی آن‌ ها منتشر شده و بازپرداخت آن به وسیله دولت یا بانک‌ ها تضمین می ‌شود؛ اوراق نامبرده از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌ گذاران واگذار می‌ شود.

بزرگ ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با دیگر انواع اوراق بهادار مانند سهام، تضمین پرداخت سود است، بدین معنی که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین ‌شده ‌ای را به ‌عنوان سود علی ‌الحساب، در فواصل زمانی معین، دریافت می ‌کند. ساخت بزرگراه، سد، تونل، جاده، راه ‌آهن، نیروگاه، مجتمع‌ های اداری و مسکونی و مواردی از این دست، نمونه‌ هایی از مواردی است که دولت یا شهرداری‌ ها، به منظور تامین مالی آن ها اقدام به انتشار اوراق مشارکت می ‌نمایند.

امیدوارم متوجه شده باشید که خرید اوراق مشارکت در بورس و غیر بورس به چه صورت است و فروش اوراق مشارکت بورس از چه قرار است.

تا به حال شده برای خرید یا فروش اوراق مشارکت در بورس و یا خارج از بورس فکر کنید؟ (حتما تجربیاتتون رو بنویسید تا دیگران هم استفاده کنند)