سوالی که برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه پیش می آید این است که افزایش سرمایه خوب است یا بد ؟ در پاسخ باید گفت که افزایش سرمایه در بورس به خودی خود نه خوب است نه بد! در واقع نمی توان گفت که صرفا افزایش سرمایه خوب است یا بد ولی با توجه به کاهش قیمت به اندازه درصد افزایش سرمایه ، قیمت جدید سهام پس از افزایش سرمایه به دلیل افت فاحش، جذابیت بسیار بالاتری برای خرید و سرمایه گذاری دارد و معمولا سهام هایی که افزایش سرمایه دارند و شرکت های معتبری هم هستند، بعد از افزایش سرمایه شرکت با تقاضای بسیار زیادی مواجه می شوند تا جایی که اغلب گپ قیمتی کم شده از قیمت هم جبران می شود و از طرفی به سوال افزایش سرمایه خوب است یا بد این طور هم میشه پاسخ داد که با توجه به نوع افزایش سرمایه ، شرکت چند روز تا چند ماه بسته می شود و در زمان بازگشایی بدون دامنه نوسان بورس بازگشایی خواهد شد و همین امر به جذابیت شرکت در افزایش سرمایه شرکتها افزوده است.

افزایش سرمایه خوب است یا بد

جالب است بدانید که همواره یکی از مباحث جذاب و پر چالش بورسی این است که افزایش سرمایه خوب است یا بد ! شرکت ‌ها با اهداف گوناگونی برای افزایش سرمایه اقدام می کنند، ولی نکته‌ ای که وجود دارد آن است که افزایش سرمایه انواع گوناگونی دارد و هر یک ویژگی‌ های مخصوص به خود را دارا هستند. همین طور پیامدهای هر یک بر وضعیت شرکت و سهامدار یکسان نیست. در ابتدا بهتر است هدف از افزایش سرمایه و انواع آن را شرح دهیم و سپس به سوال افزایش سرمایه خوب است یا بد پاسخ می دهیم تا یک نتیجه گیری مفصل و کاربردی داشته باشیم.

افزایش سرمایه چیست؟

شرکت‌ها به هدف تأمین منابع موردنیاز طرح‌های توسعه‌ای یا اصلاح ساختار مالی، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. به عبارت بهتر، یکی از روش‌های تأمین مالی شرکت است. به‌منظور افزایش سرمایه، لازم است تعدادی سهام جدید منتشر شود و سهامداران شرکت آن‌ها را بخرند؛ بنابراین با تأمین مالی از طریق سهامداران، مبلغ موردنظر فراهم می‌شود.

افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می ‌گیرد؟

به سهامداری تعلق خواهد گرفت که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق‌ العاده شرکت در این خصوص، مالک سهام شرکت باشد و در اصطلاح در مجمع عمومی فوق ‌العاده افزایش سرمایه، شرکت نماید.

انواع روش‌ های افزایش سرمایه

تفاوت انواع مختلف افزایش در محل تأمین سهام جدید است. به صورت کلی ۴ نوع افزایش سرمایه وجود دارد که به شرح زیر است :

1. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
2. افزایش سرمایه از محل سود انباشته
3. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده
4. افزایش سرمایه از محل صرف سهام

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها

با گذر زمان و اثرگذاری تورم بر کالاها و خدمات، قیمت دارایی ‌های یک شرکت هم عوض می شود، لذا شرکت ‌ها این امتیاز را پیدا می‌ کنند تا ارزش دارایی ‌های ثابت مشهود مثل؛ زمین، ساختمان، ماشین ‌آلات و تجهیزات، سرمایه ‌گذاری ‌ها و مورادی از این دست را مورد تجدید ارزیابی قرار دهند. همچنین شرایط رکودی می ‌تواند استفاده از این نوع افزایش سرمایه را میسر نماید. رکود حاکم بر شرکت ‌ها موجب  کاهش حاشیه سود این بنگاه ‌ها و افت اعتبار آن ‌ها نزد نهادهای مالی می شود.

از آن جایی که حقوق صاحبان سهام شرکت ‌ها شاخص بسیار مهمی برای تعیین سقف اعتبار نزد بانک ‌ها است، شرکت‌ ها به فکر بالا بردن حقوق صاحبان سهام و افزایش سرمایه می باشند. با توجه به این موضوع که شرکت ‌های درگیر رکود، امکان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا سود شرکت ‌ها ندارند، قانون‌ گذار افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها را برای شرکت ‌های مورد نظر توصیه می کند. با به ‌روزرسانی دارایی شرکت ‌ها، سهام بیشتر از گذشته موردتوجه فعالان بازار سرمایه قرار خواهد گرفت. با افزایش اعتبار شرکت نزد بانک، سهامداران عمده نیز برای نگهداری سهام ترغیب خواهند شد.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان

این نوع از افزایش سرمایه، برای شرکت ‌های زیان ده، بیشترین سود سود را خواهد داشت، به این دلیل که می ‌تواند جان تازه‌ ای به شرکت بدهد تا دوباره به چرخه تولید و سوددهی بازگردد. شایان ذکر است با توجه به ماده ۱۴۱ قانون تجارت، تحت شرایطی که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده ۱۴۱ خواهد شد. شرکت زیان ده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کم تر گردد.

پس شرکت‌ هایی که مشمول این قانون باشند، قادرند از این نوع از افزایش سرمایه بهره بگیرند تا هم ساختار مالی خود را به استاندارد نزدیک کنند و امکان دریافت تسهیلات و بهبود فعالیت برای آن ‌ها ایجاد شود و از طرفی هم سهم آن ها در بازار بورس با افزایش تقاضا برای خرید همراه خواهد شد و ارزش سهام شرکت نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در این روش، تعداد سهام هر سهامدار متناسب با درصد افزایش سرمایه افزایش پیدا خواهد کرد و درصد مالکیت سهامدار در شرکت عوض نمی شود. معایب این روش این است که نقدینگی جدیدی وارد شرکت نخواهد شد و ارزش ذاتی آن نیز دچار تغییر نخواهد شد. محاسن این روش بهبود ساختار مالی، به‌روز شدن دارایی‌ ها است. همین طور به عنوان آخرین نکته در نظر داشته باشید که شرکت واجد شرایط دریافت وام نیز خواهد شد.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

بعضی اوقات شرکت از منابع داخلی خود در راستای تأمین مالی بهره می گیرد، ولی این منابع داخلی چیست؟ لازم به ذکر است که شرکت کل سودی را که در طی سال مالی کسب می کند، تقسیم نخواهد کرد. در حقیقت قسمتی از سود حاصل شده را در حساب سود انباشته نگهداری می کند تا برای طرح های توسعه ای و اهداف آتی شرکت از آن ها استفاده نماید. با گذشت زمان، سودهای انباشته به میزان مطلوبی خواهد رسید که می ‌تواند منبعی برای تامین مالی شرکت به حساب آید. گفتنی است که در این روش نقدینگی جدیدی وارد شرکت نخواهد شد و تنها قسمتی از سود انباشته به‌ حساب سرمایه شرکت وارد می ‌شود و تعداد سهام افزایش پیدا خواهد کرد.

از جای که شرکت این نقدینگی را از حساب سود انباشته برداشت می ‌کند و سهامداران پولی بابت این تامین مالی پرداخت نمی کنند، به سهام تعلق ‌گرفته سهامداران، سهام جایزه گفته می شود. معایب این روش آن است که مثل روش قبلی نقدینگی جدیدی وارد شرکت نخواهد شد. مزیت آن هم بهبود و تسهیل توسعه ساختار مالی شرکت است. همچنین نیازی به پرداخت مبلغ به وسیله سهامداران نیست.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی بدین معنی است که منابع از بیرون شرکت و به وسیله سهامداران تامین خواهد شد. در زمان هایی که شرکت به منابع جدید مالی برای طرح ‌های توسعه ‌ای خود نیاز دارد، ولی سود انباشته مناسبی در اختیار ندارد، ناچار به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران خواهد بود. به این دلیل که این روش، نیازمند تامین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می ‌دهد، بدین شکل که اوراقی تحت عنوان “حق تقدم سهام” عرضه خواهد شد و در اختیار سهامداران فعلی قرار می ‌گیرد. سهامدار در طول مهلت مقرر مجاز است به دو روش اقدام نماید :

• فروش حق تقدم : چنانچه سهامدار به هر دلیلی نخواهد حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند، می ‌تواند در بازه زمانی ۶۰ روزه حق تقدم‌ های خود را به سرمایه ‌گذاران دیگر به فروش برساند. این حق تقدم ‌ها مثل سهام  عادی در بورس قابلیت خرید و فروش را دارند. بعد از اتمام مهلت دوماهه، نماد حق تقدم متوقف ‌شده و سهامدار دیگر قادر به فروش آن نخواهد بود.
• پرداخت مبلغ اسمی سهام : در این صورت سهامدار در افزایش سرمایه شرکت کرده و به ازای هر برگه سهمی که در اختیار دارد، مبلغ ۱۰۰ تومان به‌ حساب شرکت واریز خواهد کرد. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه در بورس ، حق تقدم تبدیل به سهام عادی تبدیل می شود و تعداد سهام شما نیز افزایش خواهد یافت.

در نظر داشته باشید که چنانچه شرکت به ازای هر برگه سهام مبلغی بیش از ارزش اسمی، از سهامداران مطالبه کند، به آن افزایش سرمایه از روش صرف سهام می گویند. در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و به وسیله پذیره ‌نویسی می فروشد و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را به‌ حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید، به سهامداران پیشین خواهد داد.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام به‌ جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره ‌نویسی سهام جدید ناشی از این عمل به قیمت بازار صورت می پذیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی مابه‌ التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام است. شرکت درباره صرف سهام ۳ کار می ‌توانند انجام دهند :

• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شرکت
• دادن سهام جدید به سهامداران پیشین
• تقسیم نقدی اضافه ارزش به سهامداران پیشین

در مورد فروش هم دو کار قادرند انجام دهند :

• فروش با حفظ حق تقدم
• فروش با سلب حق تقدم

در خصوص نحوه تبدیل حق تقدم به سهم باید گفت که اگر فرد مبلغی بابت حق تقدم پرداخت نکند و در مهلت دوماهه نیز آن را به فروش نرساند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره ‌نویسی، گواهی‌ های باقیمانده را تحت ‌عنوان حق تقدم استفاده ‌نشده در پذیره ‌نویسی عمومی می فروشد و مبلغ حاصل از فروش را به‌ حساب سهامداران واریز خواهد کرد.

مطالبات حال شده چیست؟

در واقع مطالباتی است که سهامداران از شرکت دارند و وقتی که شرکت برای افزایش سرمایه اقدام می کند، سهامداران به جای آوردن نقدینگی جدید از مطالباتشان کسر خواهد شد و به سرمایه ایشان و بالطبع شرکت افزوده خواهد شد، این وقت است که لفظ مطالبات حال شده مورد استفاده قرار خواهد گرفت. معایب این روش آن است که اقدام برای افزایش سرمایه از این روش زمان ‌بر است و تا سهامداران در افزایش سرمایه شرکت کنند و مبلغ به ‌حساب سرمایه وارد شود مدتی به طول می انجامد. همچنین تعداد زیادی از سهامداران مایل به پرداخت مبلغ حق تقدم نیستند. شایان ذکر است که مزایای این روش ورود نقدینگی جدید و کمک به سودآوری بلندمدت شرکت می باشد.

قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

محاسبه قیمت تئوریک، بعد از افزایش سرمایه در هر یک از روش ‌ها کمی متفاوت است، اما به صورت کلی فارغ از نوع افزایش سرمایه ، قیمت با کاهش روبرو خواهد شد، به این خاطر که تعداد سهام افزایش ‌می یابد و قیمت به تعداد زیادتری سهام تقسیم خواهد شد. همچنین ارزش دارایی افراد بعد از افزایش سرمایه عوض نخواهد شد، به این دلیل به میزان درصد افزایش سرمایه ، بر تعداد سهام سرمایه‌ گذاران قبلی افزوده خواهد شد تا درصد مالکیت و ارزش دارایی آن ها از سهم شرکت تغییری نداشته باشد. برای مثال ۱۰۰ سهم ۱۰۰۰ تومانی به ۱۰۰۰ سهم ۱۰۰ تومنی تبدیل میشود، ولی دارایی شما همان ۱۰۰ هزار تومان باقی خواهد ماند.