شرکت تحت شرایطی خاص میان سهامداران خودش، حق تقدم سهم را توزیع میکند. در صورت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران ، شرکت حق تقدم آن سهم را میان سهامدارانش تقسیم می کند و هر شخص با توجه به استراتژی که دارد می تواند به تبدیل حق تقدم به سهم بپردازید و مبلغ اسمی حق تقدم را پرداخت نماید تا به سهم عادی تبدیل شود و یا خود حق تقدم را بفروشد. حالا اینکه حق تقدم در بورس چه کاربردی دارد و یا به صورت کلی حق تقدم چیست و نحوه تبدیل حق تقدم به سهم به چه صورت است، قصد داریم در ادامه این مقاله راهنما با عنوان نحوه تبدیل حق تقدم به سهم به آن بپردازیم و به صورت کلی فرآیند تبدیل حق تقدم به سهم که به دو صورت است را برای شما با زبانی ساده بیان کنیم. اگر در بورس فعالیت داری و یا حق تقدمی دارید که نمیدونید باید چه کاری باهاش بکنید، این مقاله آموزشی مختصر میتواند کمکتان کند.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهم

حق تقدم سهام در بورس از آن مواردی است که پس از افزایش سرمایه شرکت‌ ها سهامداران را به خود مشغول می کند. امکان دارد افرادی که اخیرا سرمایه‌ گذاری در بورس را آغاز کرده اند، کاملا با این مفهوم بیگانه باشند، از همین روی تصمیم گرفتیم مقاله ای در این خصوص تقدیم شما عزیزان کنیم و بیشتر درباره حق تقدم در بورس توضیح دهیم. بنابراین اگر به صورت کامل با این مفهوم آشنایی ندارید، ادامه این مقاله میتواند تمام ابهامات شما درباره حق تقدم سهام را حل نماید، مهم تر از این قصد داریم نحوه تبدیل حق تقدم به سهم را توضیح دهیم که همواره سوال و ابهام سهامداران تازه وارد و بعضا با تجربه است.

حق تقدم چیست

وقتی که یک شرکت بورسی افزایش سرمایه می دهد و فرآیند انجام افزایش سرمایه را طی می کند، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش خواهد یافت، به همین منظور و در راستای حفظ منافع سهامداران کنونی شرکت، قانونی گذاشته شده است تحت این عنوان که؛ “طبق قانون تجارت در صورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش انتشار دهد، سهامداران کنونی در خرید این سهام جدید اولویت خواهند داشت، که به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام می گویند”. به عنوان مثال چنانچه شرکت X پس از برگزاری مجمع عمومی فوق ­العاده تصمیم به افزایش سرمایه ۲۰ درصدی بگیرد و شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را داشته باشید، شما حق تقدم خرید ۲۰۰ سهم جدید به قیمت اسمی ۱۰۰ تومان را در اختیار خواهید داشت.  (۲۰۰=۲۰درصد×۱۰۰۰)

چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

همانطور که گفته شد، شما بایستی برای هر گواهی مبلغی معادل با ارزش اسمی، سهم به شرکت بپردازید که در ایران ارزش اسمی هر سهم امروزه ۱۰۰ تومان در نظر گرفته شده است تا در نهایت به ازای هر گواهی ۱۰۰ تومانی که برای آن پرداخت کردید یک سهم به شما اختصاص داده شود. چنانچه در زمان مشخص شده، ۱۰۰ تومان را بپردازید، افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس ثبت می شود، که پس از آن (حدود ۵ الی ۶ ماه بعد) حق تقدم های شما به شکل اتوماتیک تبدیل به سهام عادی می شوند.

البته همانطور که اشاره کوچکی داشتیم، فرآیند تبدیل حق تقدم به سهم زمانبر است و اغلب بین ۳ الی ۶ ماه به طول می انجامد. این را در نظر داشته باشید که چنانچه سهامداران تمایلی به شرکت کردن در افزایش سرمایه شرکت را نداشته باشند، قادرند حق تقدم خود را در بازار بورس به فروش برسانند و یا چنانچه مدت زمان تعیین شده برای تبدیل حق تقدم به سهام گذشته باشد (۶۰ روز)، برای آن دسته از سهامدارانی که اقدامی انجام نداده اند، شرکت خود به فروش سهام با قیمت روز اقدام خواهد کرد و اختلاف بین قیمت بازار و ارزش اسمی سهام را به حساب سهامدار واریز خواهد کرد و یا به حساب بورسی آن ها پرداخت خواهد کرد.

خرید اشتباه حق تقدم سهام به جای سهم اصلی!

وقتی شما حق تقدم استفاده نشده را بخرید و در این مورد سیستم به صورت خودکار ۱۰۰ تومان مبلغ اسمی را حساب شما برداشت میکند و پس از مدت زمانی مشخص (بین ۳ الی ۶ ماه) تبدیل به سهام معمولی خواهد شد و به پرتفوی شما اضافه می شود و زمانی که بعد از افزایش سرمایه قابل معامله شود و یا حق تقدم قابل معامله شود به دارایی سپرده گذاری شما افزوده خواهد شد و می توانید آن را به فروش برسانید.

کی حق تقدم خود به خود به سهم تبدیل میشود؟

شرکت ها در گزارش مجمع به نوعی به زمان ثبت افزایش سرمایه اشاره خواهند کرد، اما اغلب از زمان بازگشایی حق تقدم تقریبا ۴ تا ۵ ماه برای ثبت افزایش سرمایه زمان نیاز است، اما این که چه زمانی حق تقدم تبدیل به سهام شود به شرکتی که شما حق تقدم آن را خریده اید بستگی خواهد داشت و نمی توان زمان دقیقی را به صورت کلی برای آن گفت.

آیا نماد حق تقدم سهام همیشه قابل خرید و فروش است؟

خیر، نماد حق تقدم یک شرکت بورسی فقط در مدت زمان از پیش تعیین شده ای (معمولا ۶۰ روز) قابل خرید و فروش خواهد بود و مثل سهام عادی همیشه!

مزایای عرضه حق تقدم در بورس

مزیت عرضه حق تقدم برای سهامداران

1. حق تقدم موجب حفظ اثرگذاری سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت به وسیله حق رای در مجامع مختلف خواهد شد.
2. انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کم تر خواهد کرد، ولی چنانچه سهامداران حق خرید خود را مورد استفاده قرار ندهند، در واقع زیانی ندیده اند.

مزیت عرضه حق تقدم برای شرکت ها

1. انتشار حق تقدم، موجب کم تر شدن نسبت اهرمی و بیشتر شدن ظرفیت استقراض شرکت خواهد شد.
2. عرضه حق تقدم موجب کم تر شدن قیمت و در نهایت باعث بیشتر شدن تقاضا برای سهام شرکت خواهد شد.
3. به دلیل پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال می کنند و موجباب جذب سرمایه بیشتر برای شرکت فراهم خواهد شد.
4. تامین سرمایه به وسیله فروش حق تقدم به نسبت فروش سهام عادی، هزینه بسیار کم تری به همراه خواهد داشت.

معایب عرضه حق تقدم در بورس

1. چنانچه سهامداران از پذیره‌ نویسی حق تقدم باخبر نشوند و یا به علت عدم توانایی مالی در زمان پذیره ‌نویسی، در خرید حق تقدم خود شرکت نکنند، در بیشتر اوقات به نفع آن ها نخواهد بود.
2. پروسه پذیره نویسی عرضه حق تقدم به زمان نیاز دارد و چنانچه در این بازه زمانی نسبتا طولانی، جهت قیمت در بازار عوض شود و از صعودی به نزولی تبدیل شود، زیان بسیار سنگینی متوجه سهامداران خواهد شد.

نمونه فرم گواهی حق تقدم سهام

خلاصه متن

همانطور که در این مقاله با عنوان نحوه تبدیل حق تقدم به سهم خواندید، در صورتی ‌که سهامدار قصد داشته باشد تا حق تقدم خود را به سهم عادی تبدیل کند، نیاز خواهد بود تا در یک بازه زمانی ۶۰ روزه، مبلغ اسمی سهام را معادل حق تقدمی که در اختیار دارد به‌ حساب شرکت پرداخت نماید که این مبلغ اسمی در بیشتر مواقع ۱۰۰ تومان است و همین طور فرم شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل کند. همه اطلاعات شامل؛ زمان دوره پذیره نویسی ۶۰ روزه، شماره ‌حساب شرکت برای واریز مبلغ اسمی و فرم افزایش سرمایه، در سایت کدال اطلاع ‌رسانی خواهد شد.

بعد از پرداخت مبلغ اسمی (۱۰۰ تومان به ازای هر سهم) و بعد از این که افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس و اداره ثبت شرکت ‌ها درج شد، فرآیند تبدیل حق تقدم به سهم که حدود بین ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز خواهد داشت شروع خواهد شد و در ادامه سهام حق تقدم به صورت خودکار به پرتفوی سهامداری شما عزیزان اضافه خواهد شد و تحت شرایطی که سهامدار قصد نداشته باشد در افزایش سرمایه شرکت نماید و حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند، در حقیقت می تواند حق تقدم سهام خود را بفروشد که این حق تقدم با اضافه شدن حرف ح در انتهای نماد اصلی و در نمادی جداگانه که برای خرید و فروش در نظر گرفته شده است، قابل شناسایی و معامله خواهد بود.

این حق تقدم‌ ها در بازه ۶۰ روزه در بازار قابلیت خرید و فروش را دارند. در این حالت، افرادی که سهامدار نبوده ‌اند هم میتوانند این حق تقدم‌ های سهام (حق تقدم استفاده نشده) را بخرند و یا افراد سهامدار، تعداد حق تقدم خود را افزایش دهند.

اگر دوست دارید اطلاعات لازم و بروز را در مورد حق تقدم اعم از اختلاف قیمت حق تقدم با سهم اصلی و مهلت اقدام برای حق تقدم مشاهده کنید، بخش رصد بازار سرمایه به شما کمک می کند.