این صندوقها صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس است و می توان آن را یک دارایی باارزش در سبد دارایی هر سرمایه گذار دانست؛ نحوه کار این صندوقها بسیار ساده است، یک ETF در بازار بورس مانند سهام، خرید و فروش می شود و کارکرد آن مانند صندوقهای سرمایه گذاری مشترک است، البته تفاوتهایی جزئی با صندوق مشترک دارد بیشتر سرمایه گذاران؛ صندوقهای قابل معامله در بورس را یکی از دارایی های اصلی پرتفوی خود قرار می دهند و بعضی دیگر از سرمایه گذاران نیز برای بهینه سازی سبد دارایی خود بر روی ETF تمرکز می کنند، البته برای خرید صندوقهای ETF برای اینکه سود خوبی عاید شما شود قبل از هر کاری باید درک خوب وکاملی از این نوع صندوق داشته باشید.

متفاوت بودن ETF با دیگر صندوق ها

همانطور که گفته شد صندوقهای ETF با صندوقهای سرمایه گذاری مشترک تفاوتهایی دارند که می توان به این تفاوتها اشاره کرد :

• سادگی و آسان بودن سرمایه گذاری در این صندوقها : سرمایه گذاری در ETF و خارج شدن از آن بسیار ساده است و به راحتی انجام می شود.
• محاسبه لحظه ای ارزش خالص دارایی: در این نوع صندوقها، ارزش خالص دارایی های آن، در لحظه محاسبه شده و به اطلاع سرمایه گذاران می رسد.
• نسبت به صندوقهای دیگر ارزانتر است: یکی از مزیت های این صندوقها، ارزان بودن آن نسبت به دیگر صندوقهای سرمایه گذاری است؛ زیرا که خریداران اینگونه صندوقهای سرمایه گذاری، از طریق کارگزاران بورس، خرید و فروش خود را انجام می دهند بنابراین هزینه های بازاریابی وجود ندارد؛ ارزش مبنای هر واحد سرمایه گذاری فقط ۱۰۰۰۰ریال است.
• عدم پرداخت مالیات در خرید و فروش در این صندوقها: بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه گذاری انواع صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله، برای صدور و ابطال هیچگونه مالیاتی دریافت نمی گردد.

دوره فعالیت صندوق های ETF

دوره فعالیت اینگونه صندوقها نامحدود است و حداقل و حداکثری برای سرمایه گذاران در نظر گرفته نشده است و همچنین بازخرید واحدها در کوتاه مدت بدون پرداخت جریمه امکانپذیر است و پرداخت وجه بازخرید واحدها حداکثر ۳ روز کاری است.

انواع صندوق های ETF

در دنیا اینگونه صندوقها انواع متنوعی دارند اما برخی از این صندوقها در بازار ایران وجود ندارد، ولی ممکن است در سالهای آینده این صندوقها به بازار ایران راه پیدا کنند؛ البته انتخاب نوع ETF به روحیه و انتظارات شما بستگی دارد :

۱) صندوق با درآمد ثابت : در این نوع صندوقها، مقدار رشد صندوق مشخص شده است یعنی اگر شما یک واحد از این صندوقها را بخرید مقدار مشخصی درآمد کسب خواهید کرد و اگر بخواهید واحد سرمایه گذاری خود را برای مدت زمان کوتاهی نگه دارید بازدهی آن کمتر از بازدهی سالانه خواهد بود؛ این صندوقها ضامن اصل پول و سود شما هستند؛ حداقل ۷۰% از دارایی این صندوقها از اوراق مشارکت بانکی، سپرده های بانکی و یا اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق خزانه تشکیل می شود، در این صندوقها سرمایه شما به عنوان یک سرمایه گذاری بدون ریسک درک می شود.

۲) صندوق سهام : این نوع صندوقها، از تعدادی سهام مختلف تشکیل می شود، در این حالت ممکن است شرکت اصل پول شما را تضمین کند و اگر اصل پول تضمین شود مدیریت صندوق ضامن زیان صندوق خواهد بود و نه سود آن؛ یعنی اگر صندوق سود کرد شما در سود آن سهیم خواهید بود اما در صورت زیان چیزی از پول شما کم نمی شود؛ در نوع دیگری از همین صندوقها، شما هم در سود شریک هستید و هم در زیان آن؛ ۷۰% دارایی این صندوقها از سهام تشکیل می شود، البته باید دقت داشته باشید حتی اگر اصل پول شما تضمین شده باشد باز هم این صندوق بدون ریسک نیست زیرا که ممکن است هیچ سودی نصیب شما نشود.

۳) صندوق مختلط : صندوقهای مختلط حالتی میان دو شکل صندوقهای بالاست، در این نوع صندوقها حداقل ۴۰% از دارایی را سهام و حداقل ۴۰% را اوراق با درآمد ثابت ( سپرده ) تشکیل می دهد و ۲۰% باقی مانده می تواند سهام یا اوراق باشد.

۴) صندوق بازار خارجی : در بسیاری از کشورها صندوق بازار خارجی هم وجود دارد، به فرض، ممکن است شما بخواهید در بازار ژاپن سرمایه گذاری کنید اما اطلاعات کافی از وضعیت بازار ژاپن ندارید و یا نمی توانید صورتهای مالی را که به زبان ژاپنی هستند بخوانید؛ در این زمان است که می توانید از ETF یازار خارجی (foreign Market ) استفاده کنید.

۵) صندوق ارز : همانطور که حدس می زنید بیشتر دارایی این نوع صندوق ها را ارز تشکیل می دهد؛ استفاده از ETF  ارزی در بازار فارکس مرسوم است؛ سرمایه گذارانی سراغ این صندوقها می روند که می خواهند ریسک نوسانات ارزی را پوشش دهند.

۶) صندوق های صنعتی : تمامی سهام این صندوق ها؛ از یک صنعت تشکیل می شود مثلاٌ صنعت فلزات؛ به فرض شما می دانید که صنعت فلزات رشد خواهد کرد اما دقیقاٌ نمی دانید که کدام شرکتها بیشتر از بقیه از این رشد بهره مند می شوند برای همین می توانید بر روی ETF صنعت فلزات سرمایه گذاری کنید، در این صندوقها سهام شرکتهایی که در صنعت فلزات فعالیت دارند یافت می شوند.

۷) صندوق کالایی :  ETF کالا، کلاٌ از کالاها تشکیل شده است، صندوق طلا و صندوق فلزات گرانبها، صندوق فلزات غیر گرانبها شامل فولاد، آلومینیوم و مس و…. و صندوقهای نفتی همه جزء صندوق کالا به حساب می آیند؛ در اینجا به طور مختصر در مورد صندوق سرمایه گذاری طلا مواردی را عنوان می کنیم: یک نوع از صندوقهای کالایی قابل معامله در بورس، صندوق سرمایه گذاری طلا است که طرفداران بسیاری دارد؛ این صندوق سرمایه های جمع آوری شده از مشتریان را به جای خرید سهام، در گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مبتنی بر سکه طلا سرمایه گذاری می کند؛ مدیران این صندوقها با پشتوانه پولی که در اختیار دارند سعی می کنند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان

بیشترین بازدهی را از این نوع سرمایه گذاری در بازار سکه و طلا کسب کنند و این صندوقها این امکان را به سرمایه گذار خود می دهند که بدون خرید سکه، در این فلز گرانبها سرمایه گذاری کند، این سرمایه گذاری به صورت غیرمستقیم و از طریق یک سبدگردان حرفه ای انجام می شود و تلاش می شود تا جاییکه ممکن است از نوسانات ناگهانی سرمایه گذاری در امان باشد؛ حداقل ۷۰% سرمایه گذاری این صندوقها در سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر طلا صورت می گیرد  و مابقی آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری می شود.

یکی از ابزارهای خوبی که مدیران صندوقهای طلا در اختیار دارند امکان پوشش ریسک نوسان قیمت سکه با استفاده از ابزارهای بازار آتی سکه است؛ در این زمینه مدیران می توانند با استفاده از اهرم قردادهای تعهدی خرید و فروش سکه در بازار آتی ریسک سرمایه گذاری را به نفع افراد ذینفع مدیریت کرده و منافع آنان را تقویت کنند.

۸) صندوق خرسی یا صندوق معکوس : فرض کنید شما می توانستید سهمی را که ندارید امروز بفروشید و وقتی سهم ارزان شد آن را بخرید به این عمل در اصطلاح؛ شورت سل (short sell) می گویند؛ ETF خرسی از این روش بهره می گیرد و به کمک این ساز و کار، وقتی بازار منفی است لازم نیست بورس را ترک کنید و در این شرایط می توانید از ETF خرسی استفاده کنید.

لیست کامل صندوق های ETF قابل معامله در بورس ایران

راهنمایی های لازم برای سرمایه گذاری در صندوق های ETF 

می توان گفت داشتن واحدهای صندوق های ETF تنوع بخشی زیادی را در سبد ایجاد می کنند و می توان به همه پیشنهاد سرمایه گذاری در این صندوق ها را داد، زیرا که به دلیل تنوع بالا، مناسب کسانی است که نمی خواهند ریسک خرید یک نوع سهام را تحمل کنند و همچنین از آنجاییکه این صندوقها خاصیت صندوق سرمایه گذاری را دارند اما به صورت سهام معامله می شوند برای افرادی مناسب هستند که نمی خواهند خود را وارد سازو کار صندوقهای سرمایه گذاری کنند؛ با توجه به مطالب ذکر شده می توان گفت که این نوع سرمایه گذاری برای آن دسته از سرمایه گذارانی که می خواهند سرمایه گذاری میان مدت یا بلند مدت داشته باشند و در حقیقت قصد نگهداری سرمایه خود را دارند بسیار مناسب است.

چگونه می توان از معتبر بودن صندوق مطمئن شد؟

قبلاٌ افراد با مراجعه به مدیر صندوق؛ اقدام به واریزی وجه به حساب مدیر کرده و واحدهای صندوق را خریداری می کردند به همین علت ممکن بود در گام اول، سرمایه گذار اعتماد و اطمینان کاملی به مدیر صندوق نداشته باشد،  اما در ETFها، به خاطر اینکه معاملات این صندوقها در بورس انجام می شود و سازمان بورس و اوراق بهادار کنترل های لازم را انجام داده است بخش بزرگی از مشکل اعتماد افراد ناآشنا به بورس حل شده است.

خروج از صندوق ETF 

در هر زمانی که بخواهید می توانید واحدهای صندوق ETF را بفروشید و مبلغ حاصله ،  طی ۴ روز کاری توسط کارگزاری به حساب شما واریز خواهد شد.

کسب سود در این صندوقها چگونه است؟ آیا این صندوق ها سود تقسیم می کنند؟

اینگونه صندوقها، در ایران هیچ سودی تقسیم نمی کنند و همه نتیجه سرمایه گذاری صندوق در NAV آن خلاصه می شود، اگر صندوق در سرمایه گذاری های خود سود کند ارزش خالص دارایی های آن افزایش پیدا می کند و در نتیجه قیمت هر واحد آن رشد می کند، فرد سرمایه گذار جهت اطلاع از وضعیت سرمایه گذاری خود باید NAV آن را دنبال کند.

مراحل سرمایه گذاری در ETF  

1. دریافت کد بورسی
2. دریافت مشاوره و تحقیق و بررسی و انتخاب صندوق ETF
3. درج سفارش در سامانه معاملات آنلاین و خرید صندوق مورد نظر
4. در زمان مناسب، می توانید بخش یا کل سرمایه تان را به فروش برسانید

نکات مهم سرمایه گذاری در صندوق های ETF 

1. بررسی های لازم در مورد عملکرد صندوق مورد نظر
2. با افق زمانی بیش از ۶ ماه تا یکسال (میان مدت و بلند مدت )در این صندوقها سرمایه گذاری کنید
3. قسمتی از پس انداز خود را وارد بورس کنید که حداقل در کوتاه مدت نیاز فوری به آن سرمایه نداشته باشید، زیرا که برای نتیجه بخش بودن سرمایه گذاری زمان نیاز خواهید داشت.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله ETF 

• معافیت مالیاتی معاملات واحدها
• افزایش نقد شوندگی واحدهای صندوقها
• تخصیص تنوع سازی با حذف هزینه و صرف زمان کوتاه
• سادگی و سهولت در معامله
• خرید و فروش آنلاین واحدهای صندوق

فرهنگ ETF یک فرهنگ درست و شفاف 

در ایران مردم کمی هستند که به بازارهای سرمایه آشنایی کامل داشته باشند و آنطور که شایسته است این نوع بازارها به مردم معرفی نشده اند و مردم بیشتر تمایل دارند که در مسکن، طلا و بانک سرمایه گذاری کنند؛ در حالیکه در کشورهای دیگر به خصوص ژاپن، آلمان،آمریکا مردم بیشتر بر روی اوراق دولتی سرمایه گذاری می کنند و دست دولت در این کشورها بازتراست و راحت تر عمل می کنند در این کشورها مردم ترجیح می دهند به جای اینکه خودشان اوراق را انتخاب و خریداری کنند به صندوقها مراجعه می کنند؛ در هر صورت سرمایه گذاری بر روی ETF علاوه بر منافع اجتماعی، یک سرمایه گذاری مطمئن و کم ریسک است که در بیشتر موارد بازدهی آن از بازدهی کالاهای سرمایه ای و سپرده های بانکی بیشتر خواهد بود.

خلاصه مطلب

صندوق ETF یک نوع صندوق سرمایه گذاری است که از دارایی های متنوعی تشکیل شده و واحدهای آن در طی روز همانند سهام در بازار معامله می شود و ساختار آن شبیه صندوق های سرمایه گذاری مشترک است؛ افرادی که با خرید واحدهای ETF در صندوق سهیم می شوند پول خود را در صندوق سرمایه گذاری می کنند تا با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه ای از سهام و انواع اوراق بهادار سود کسب کنند؛ این صندوقها مزایای فراوانی دارند که می توان به صورت خلاصه اشاره به معافیت مالی معاملات و افزایش نقد شوندگی و سهولت و سرعت در معامله داشت این صندوق ها بیش از ۲۰ سال است که به بازار معرفی شده اند و در طول دهه گذشته رشد چشمگیری داشته اند؛ اولین ETF در سال ۱۹۹۳ با نام اسپایدر (SPDR) به بازار معرفی شد.

همانطور که گفته شد ساختار این صندوقها شبیه به صندوقهای سرمایه گذاری مشترک است، اما برخلاف صندوقهای سرمایه گذاری مشترک که فقط در پایان روز و محاسبه NAV می توان آنها را خرید و فروش کرد، سرمایه گذاران می توانند واحدهای ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند که این مورد، از مزیتهای این نوع سرمایه گذاری نسبت به صندوقهای سرمایه گذاری مشترک به شمار می رود.

برای ETF ها هرگز صف خرید یا فروش تشکیل نمی شود، همچنین برای صدور و ابطال این صندوق ها هیچ نیازی به صورت حضور در کارگزاری نیست، شما می توانید در طول روز معاملاتی با یک تلفن و یا آنلاین اقدام به خرید و فروش واحدهای ETF کنید و شفافیت این صندوق ها می تواند از مهمترین ویژگی های این نوع سرمایه گذاری باشد، به خصوص که NAV صندوق هر ۲ دقیقه یکبار به روز رسانی می شود.