در آموزش بورس, بورس, کاربردی تفاوت انواع سهام در بورس چیست؟
اگر ندانید تفاوت انواع سهام در بورس دقیقا چیست، چطور می توانید بهترین نوع سهام را برای خرید انتخاب کنید؟ آیا می دانید سهام عادی، سهام شناور و سهام ممتاز چه تفاوتهایی با هم دارند؟ اگر تفاوت انواع سهام در بورس را بلد نیستید، هیچ جای نگرانی نیست و در این مطلب ساده و مختصر می توانید یاد بگیرید که سهام عادی، شناور، ممتاز و … چیست و این سهام ها چه تفاوت هایی با یک دیگر دارند، لذا در این مطلب تفاوت انواع سهام در بورس را یاد بگیرید و این مقاله رایگان را به هیچ عنوان از دست ندهید.
تفاوت انواع سهام در بورس
در این مطلب قصد داریم تفاوت انواع سهام در بورس را بیان کنیم، پس اگر دوست دارید تفاوت انواع سهام در بورس اعم از سهام عادی، ممتاز، شناور را یاد بگیرید، این مقاله راهنمایتان می کند.
۱) سهام عادی
سهام عادی یک نوع ورقه بهادار است که نشان دهنده مالکیت بخشی از شرکت و دارایی های یک شرکت است، افرادی که این نوع سهام را دارند می توانند در مجامع سالیانه شرکت کنند و حق رای دارند و اگر بین سهامداران سودی تقسیم شود آنها نیز بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد، در حقیقت سهامداران عادی در انتخاب هیئت مدیره و سیاستهای آنان می توانند دخیل باشند، به طور ساده می توان گفت که هر سهمی که سهم ممتاز نباشد سهم عادی به شمار می رود.
این نوع سهام داشتن مالکیت در شرکت را نشان می دهد و به صاحبان سهم نسبت به درصد مالکیتشان، حق رای در مسائل مهم شرکت اعطا می شود، به بیان دیگر، سهم عادی شامل سهامی می شود که چه به صورت خصوصی و چه به صورتهای مختلف دیگر در بازار بورس معامله می شوند، سهام عادی یک ارزش اسمی دارد و در عمل با توجه به قانون تجارت ۱۰۰۰ ریال ارزش دارد ولی ارزش واقعی آن از طریق عرضه و تقاضای بازار، موٌلفه های بنیادی شرکت و احساس سرمایه گذار محاسبه می شود.
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
سهامداران عادی در ساختار مالکیت در پایین ترین اولویت قرار دارند و اگر شرکتی ورشکست شود سهامداران عادی، تا هنگامی که طلبکاران و سهامداران ممتاز پول و سهمشان را دریافت نکرده اند حقشان را دریافت نخواهند کرد و به خاطر همین موضوع سهام عادی از اوراق قرضه و اوراق مشارکت و سهام ممتاز ریسک بیشتری دارد البته سهام عادی نکات مثبتی هم دارند که آن هم بدین شکل است که این نوع سهام معمولا در بلند مدت عملکرد بهتری نسبت به اوراق قرضه و سهام ممتاز دارند.
سهام عادی، سندی است که نشان می دهد یک سرمایه گذار، مالک درصد مشخص و معینی از یک شرکت است، دارندگان سهام عادی، مالکان اصلی شرکت هستند و از حقوق و مزایایی برخوردارند که می توان به چند مورد آن اشاره نمود:
- حق دریافت سود سهام.
- داشتن حق باقیمانده دارایی پس از منحل شدن شرکت.
- حق رای در مجمع عمومی عادی و مجمع فوق العاده، مالکان این نوع اوراق بهادار، در تمامی مجامع اعم از عمومی، عادی، فوق العاده دارای حق رای می باشند، معمولا در این مجامع اشخاص حقیقی یا حقوقی که جزء سهامداران عمده هستند از قدرت بیشتری برخوردارند.
- حق تقدم جهت خرید سهام جدید ؛ زمانی که شرکت اقدام به افزایش سرمایه می کند اولویت با سهامدارانی است که در مجمع شرکت کرده اند و در زمان برگزاری مجمع فوق العاده افزایش سرمایه سهامدار شرکت بوده اند و به این صورت می توانند درصد مالکیت خود را حفظ کرده یا افزایش دهند.
- داشتن حق اطلاع از فعالیت های شرکت، اکثر سهام شرکتها به صورت سهام عادیست و به همین دلیل است که معمولا افرادی که این نوع سهام را دارند کنترل و مدیریت شرکت ها را نیز در دست دارند.
- مسئولیت محدود، سهامداران در برابر بدهی هایی که شرکت سهامی اخذ می کند مسئولیت محدود دارند، به این معنا که در صورت عدم توانایی شرکت در بازپرداخت دیون، دارایی های سرمایه گذار در خطر نیست.
۲) سهام شناور
یکی از مفاهیمی که فعالان بازار سرمایه با آن سرو کار دارند مفهوم سهام شناور آزاد است در اینجا می خواهیم بدانیم که سهام شناور آزاد در حین معاملات چه اندازه به کار می آید، به طور کلی، هر شرکت در بازار سرمایه دو دسته سهامدار دارد.
حتما بخوانید : انواع سبد سهام در بورس کدام است؟
دسته اول سهامداران عمده یا راهبردی هستند که برای دوره های بلند مدت برای شرکت سرمایه گذاری می کنند و این افراد شامل کلیه اشخاص حقیقی یا حقوقی می شوند که این گروه مالک بیش از پنج درصد سهام شرکت هستند، این افراد به سهامداران درصدی هم معروف هستند و معمولا قصد آنها از خرید سهم، تاٌثیرات آنها در مدیریت شرکت است و همچنین لازم است بدانیم که این افراد معمولا بخش عمده ای از سهم شرکت را خریداری می کنند و ورود و خروج آنها به سهم، می تواند تغییرات عمده ای را به وجود آورد و برای عده ای سیگنال ورود یا خروج به سهم باشد.
دسته دوم کلیه سرمایه گذاران اعم از حقیقی یا حقوقی که به دلایل مختلف تعدادی از سهام قابل معامله در شرکت را خریداری کرده اند، فرق اصلی سهامداران راهبردی با سهامداران عادی، میزان خرید آنهاست و به صورت کلی افراد حقیقی و حقوقی که مقدار زیادی از سهم شرکت را خریداری نکرده باشند و خرید و فروششان در نوسانات قیمت تاٌثیرگذار نباشد را سهامداران عادی می گویند.
سهام شناور آزاد چیست؟
سهام شناور آزاد قسمتی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و آنها قصد ندارند با حفظ و نگهداری آن سهام در مدیریت شرکت فعالیت کنند و مشارکت داشته باشند و همچنین انتظار این است که در آینده نزدیک، آن سهام قابل معامله باشد، به زبان ساده تر ۲۴ درصد از کل سهامداران موافق هستند که سهام خود را عرضه کنند و قصد نگهداری سهام را نداشته باشند.
محاسبه سهام شناور
برای این موضوع محاسبه سهام شناور آزاد، باید اول ترکیب سهامداران را بررسی کرد و سپس تعداد سهامداران راهبردی را مشخص کنیم وقتی تعداد این سهامداران را بدانیم و از کل سهامداران کم کنیم می توانیم به تعداد سهام شناور و درصد آن به کل سهام دست یابیم.
اثر شناوری سهم بر قیمت سهام
در بورسهای دنیا شرکتهایی که شناوری کمتر از ۲۵ درصد دارند اکثرا از فهرست شرکتهای بورسی حذف می شوند، دلیلش هم خوب مشخص است و آن هم هم اینکه اگر شرکتی تمایل ندارد حداقل یک چهارم سهامش را به مردم بدهد نمی تواند در بورس فعالیت داشته باشد و برعکس، اگر یک شرکت سهام شناوری زیادی داشته باشد زودتر و سریعتر عرضه می شود و در نتیجه، تعداد سهامداران مردمی بیشتر می شود و امکان دستکاری قیمت توسط تصمیم گیرندگان شرکت کاهش پیدا می کند اما اگر شرکتی شناوری کمی داشته باشد توسط مدیران و سهامداران راهبردی می تواند به سمت اهداف خودش هدایت شود.
حتما بخوانید : سرمایه گذاری پرسود و مطمئن در ایران
اگر سهام شناور آزاد یک شرکت کم باشد با سرمایه کم می توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب و دروغین در آن ایجاد کرد و یا با شایعات، سهامداران را فریب داد یا افراد را تشویق به خرید آن کرد، در شرکتهایی که سهام شناور بالایی دارند نمی توان به راحتی معاملات سهام را تحت تاثیر قرار داد زیرا که در چنین شرکتهایی حجم بالای معاملات و تعداد سهامداران زیاد مانع از نوسانات هیجانی و زیاد سهم می شوند و یک شرکت، هر چه سهام شناور بالاتری داشته باشد افزایش قیمت آن به سرمایه بیشتری نیاز دارد شرکت اول برای تغییر قیمت به سرمایه بیشتری نیاز دارد اما شرکت دوم با سرمایه کم صف خرید می شود و رشد قیمتی پیدا می کند، به زبا ن عامیانه تر، زمانی که تعداد بیشتری از سهام، آماده عرضه باشند رشد قیمت با تاٌخیر همراه خواهد بود، درصد سهم شناور آزاد به عنوان عامل تاٌثیرگذار بر افزایش نقد شوندگی، عمق و کارآمدی بازار مطرح است.
اگر شما به تازگی وارد بازار سرمایه شده اید بهتر است برای سرمایه گذاری سهامی را انتخاب کنید که شناوری متعادل داشته باشد (برای به دست آوردن شناوری متعادل، فقط کافی است میانگین سهم شناور شرکتهای بازار را محاسبه کنید).
آیا میزان سهام شناور شرکتها ثابت است یا تغییر میکند؟
همانطور که گفته شد سهام شناور، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارند ولی میزان این سهام شناور متغیر بوده و ثابت نیست زیرا که ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگامی که قیمت سهام رشد کرده است، به تعداد بالا آن سهام را بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند حتما اگر خریدار خرد هم تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خرید کند شناوری سهم کاهش پیدا می کند، اصولا شرکتهای بورسی وفرابورسی در دوره های ۳ ماهه، درصد سهام شناور خود را در سامانه کدال منتشر می کنند.
شاخص شناور آزاد چیست؟
در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص می تواند تاثیرگذار باشد شاخص شناور آزاد اهمیت زیادی دارد زیرا که تاثیرگذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله شرکت در بازار سهام محاسبه می شود و به همین دلیل است که قابلیت تحلیلی بالایی دارد و می تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.
اثر سهام شناور آزادبر حباب قیمتی سهام
ارتباطی نزدیک بین این دو وجود دارد زیرا در حالت کلی، شرکت های با سرمایه پایین، پتانسیل بیشتری برای رشد قیمت در آینده دارند ولی میزان ریسک در این شرکت ها بالاست، در حقیقت می توان گفت که تغییرات سود در شرکت هایی که سرمایه کمتری دارند زیاد است و این فرآیند برای شرکتهای بزرگ برعکس است یعنی پتانسیل کمتر و همچنین ریسک کمتر، بنابراین هر سرمایه گذار با توجه به سطح ریسک پذیریش هر کدام از این شرکتها را انتخاب می کند.
بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد است؟
حداقل میزان سهام شنائر آزاد شرکت ها می تواند ۵ درصد باشد و البته برای این مقدار، میزان حداکثری وجود ندارد ولی تجربه نشان داده هر چه میزان این درصد به میانگین شناوری نزدیکتر باشد متعادلتر است و طیق آخرین گزارش، درصد میانگین شناوری حدود ۲۱ درصد برای شرکتهای بورسی و فرابورسی است.
۳) سهام ممتاز
سهام ممتاز یا همان preferred share یکی از انواع سهام است و در حقیقت سهام ممتاز نوعی گواهی مالکیت قابل انتقال است که به دارندگان آن حقی ثابت و محدود از دارایی های شرکت می دهد، واژه ممتاز به این معنیست که پرداخت سود این سهام نسبت به بقیه سهام اولویت دارد و باید به طور کامل پرداخت شود حتی اگر شرکت ورشکسته شود، ولی گاهی اوقات ممکن است برخی حقوق مانند حق راٌی در مجامع شرکت از دارندگان سهام ممتاز سلب شود و برعکس این هم ممکن است اتفاق بیفتد.
حتما بخوانید : اصول سرمایه گذاری بلند مدت در بورس
سهام ممتاز جزء سهام سرمایه ای است که قانون تجارت در ایران آن را پذیرفته است زیرا که این سهام دارای امتیازاتی است که به سهام عادی تعلق نمیگیرد و همچنین این نوع سهامداران در صورت کافی نبودن سود سال مالی می توانند از دریافت سود بهره مند شوند، در بعضی قوانین در طی زمان ممکن است تغییراتی صورت گیرد به طور مثال اعطای حق راٌی دو یا چند برابر که در قوانین فرانسه از سال ۱۹۳۰ ممنوع گردیده است و در قانون ۱۹۳۶ این کشور ممنوعیت جزء در موارد استثنایی حفظ شده است.
سهام شرکتها ممکن است به صورت ذیل باشد:
- سهم بی نام
- سهم بانام
- سهم ممتاز
سهم ممتاز به سهامی گفته می شود که بر سهام بانام و سهام بی نام در سود و سرمایه شرکت ارجحیت داشته باشد و هر موقعی که شرکت نیاز به افزایش سرمایه داشته باشد ولی کسی حاضر به خرید نشود ممکن است شرکت، سهام ممتاز را منتشر کند و همچنین وقتی شرکتی بخواهد تعدادی افراد سرشناس و معتبر را وارد سهام شرکت کند از این نوع سهام بهره میبرد؛ به عنوان مثال اگر شرکت به اشخاصی باتجربه و صاحب نظر و کارشناس در امور اقتصادی احتیاج داشته باشد سهامی به نام سهام ممتاز به آنها می دهد بطور فرض ممکن است که امتیازاتی به این اشخاص که دارندگان سهام ممتاز هستند بدهد.
به عنوان مثال یکی از امتیاز ها می تواند این باشد که در مجمع عمومی عادی برای هر سهم ممتاز دو تا حق رای وجود داشته باشد و یا اینکه برای افزایش فوری سرمایه، سهامی را منتشر کند که ۱۰ درصد از منافع آن ابتدا بین سهامداران ممتاز تقسیم و سپس بقیه بین سهامداران عادی تقسیم گردد در این خصوص تبصره ۲ ماده ۲۴ قانون تجارت اینطور می گوید: در صورتی که برای برخی از سهام شرکت با رعایت موارد قانونی مزایایی قائل شوند اینگونه سهام، سهام ممتاز خوانده می شود.
امتیازات خرید سهام ممتاز
- اعطای حق رای اضافی
- تقدم خرید در سهام جدید
- اعطای حق انحصاری عضویت در هیئت مدیره
- اختصاص درصد معینی از سود به سهامداران ممتاز
- اعطای حق تقدم برای طرف معامله شدن با شرکت
- اعطای حق تصمیم گیری در خصوص برخی مسائل شرکت
- اختصاص سود بیشتر از بقیه سهامداران به سهامداران ممتاز
- پرداخت مبلغ مشخصی اضافه بر سود معمولی به سهامداران ممتاز
- اگر شرکت سوددهی نداشته باشد، شرکت مقدار معین شده ای به شرکای ممتاز بدهکار است
چند نکته قابل توجه:
- سهام ممتاز بدون سررسید است.
- سهامداران ممتاز دارای حق مالکانه هستند.
- سهام ممتاز در بردارنده نوعی حق مالکیت در شرکت است.
- افرادی که سهام ممتاز دارند از نظر دریافت سود سهام بر بقیه سهامداران حق تقدم دارند.
خلاصه مطلب و کلام پایانی
در بازار سرمایه که جایگاه بسیار مناسبی برای جذب سرمایه به شمار می رود سرمایه گذاران با در نظر گرفتن درجه ریسک پذیری خودشان سهام مورد نظر را انتخاب و خریداری می کنند یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه از جمله بورس تهران، وجود سهام شناور پایین است زیرا که پایین بودن میزان سهام شناور آزاد امکان دستکاری قیمت توسط معامله گران بزرگ را افزایش داده و می تواند باعث اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و سرمایه گذاران و تشکیل حباب گردد که این موضوع در نهایت باعث کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بازار سرمایه می شود و این اتفاق کارآیی و جذابیت بازار سرمایه را کاهش می دهد.
در اینجا باید یادآوری کرد که سهام شناور، تقریب خوبی از عرضه واقعی سهام است و اگر سهام شناور شرکتی بالا باشد بازار سهام آن نقدتر، نوسان قیمت آن پایینتر، و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری کمتر خواهد بود، البته بورس تهران، چند وقتی است که به محاسبه و انتشار ضریب سهام شناور آزاد می پردازد و این ضریب نشانگر تسلط سهامداران استراتژیک این بازار است، اگر سهامداران عمده که عموما دولتی یا شبهه دولتی هستند بیش از ۷۰ درصد بازار سهام را در اختیار داشته باشند همانطور که قبلا گفته شد باید از فهرست شرکتهای بورسی حذف شوند در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران، باید بیش از ۵۰ درصد شرکتهای بورسی حذف شوند. به سرمایه گذاران تازه وارد پیشنهاد می شود قبل از خرید سهام، حتما به ویژگی های انواع سهام توجه کافی داشته باشند.
همان طور که در ابتدای مطلب قول دادیم، تفاوت انواع سهام در بورس را به زبان ساده شرح دادیم.
اگر دوست دارید بدانید نحوه تشخیص سهام حبابی در بورس از این مطلب بهتر در پیدا نخواهید کرد.
دیدگاه
نظر بدهید