برای انتخاب کلیدenter انتخاب کنید یا برای لغو ESC فشار دهید.

ریسک سرمایه گذاری در بورس | مفهوم ریسک در بازارهای مالی

ریسک سرمایه گذاری در بورس چقدر است و چه مواردی را شامل میشود؟ افرادی که در بورس و بازارهای مالی دیگر سرمایه گذاری انجام می دهند، همواره به دنبال شناسایی ریسک های مختلف بازارهای مالی هستند تا بتوانند با دید مناسبی برای سرمایه گذاری اقدام کنند و بتوانند نسبت ریسک به ریوارد را محاسبه نمایند. در این مقاله مفهوم ریسک در بازارهای مالی را بررسی خواهیم کرد و در ادامه ریسک سرمایه گذاری در بورس ایران را به بحث خواهیم گذاشت. همچنین انواع ریسک در سرمایه گذاری را خواهیم گفت و مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را به شما یاد خواهیم داد، پس اگر می خواهید ریسک سرمایه گذاری در بورس را بشناسید و سرمایه گذاری با ریسک پایین را برای خود انتخاب کنید، این مطلب برای شماست.

ریسک سرمایه گذاری در بورس

عمدتا وقتی که صحبت از انواع ریسک به میان است، کلمه خطر برجسته می ‌شود، ولی باید در نظر داشته باشید که ریسک تنها دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست. ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می ‌دهد. امکان دارد ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت ‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌ های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند، لذا ریسک از دو بعد مثبت و منفی برخوردار است.


درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان


معمولا مفهوم ریسک در مالی و سرمایه ‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو می خواهیم به توضیح انواع ریسک بپردازیم. به عبارت دیگر ریسک یعنی تفاوت بین آنچه که انتظار داریم و آنچه که به وقوع می پیوندد. منظور از ریسک دارایی، طرح یا پروژه تفاوت بین بازده واقعی و بازده مورد انتظار آن دارایی طرح یا پروژه است.

ریسک سرمایه ‌گذاری چیست؟

در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک می گویند. این انحراف بازده می‌ تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌ گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح این طور می گویند که ریسک سرمایه‌ گذاری بیشتر خواهد بود. اصل ثابتی در سرمایه‌ گذاری وجود دارد مبنی بر اینکه سرمایه‌ گذار از ریسک و خطر گریزان و به سمت بازده و سود تمایل دارد؛ به همین خاطر است که سرمایه ‌گذاران ریسک گریز از ورود سرمایه خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایه‌ شان هست، امتناع می‌ کنند. ریسک گریزی را می ‌توان این طور بیان کرد که سرمایه گذاران طرح‌ های مخاطره ‌آمیز را قبول نمی کنند، مگر آنکه بازده مورد انتظار طرح خیلی زیاد باشد.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش ریسک

سرمایه ‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌ توان به سه گروه مختلف تقسیم بندی کرد :

  • افراد ریسک ‌پذیر : این افراد استراتژی جسورانه دارند و شخص در این حالت خواهان پذیرش ریسک است و تمایل دارد شانس خود را بیازماید.
  • افراد خنثی نسبت به ریسک : سومین گروه افرادی هستند که اصطلاحا آن‌ ها‌ را ریسک خنثی می ‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می ‌دانند.
  • افراد ریسک ‌گریز : این افراد استراتژی محافظه ‌کارانه دارند. یک شخص ریسک گریز ترجیح می ‌دهد که بازده مطمئن به دست آورد و در حالتی که درصد احتمال بالای موفقیت مطرح باشد شرکت می کند.

ارتباط ریسک و بازده 

در کنار مفهوم ریسک، مفهوم دیگری نیز همیشه در ادبیات سرمایه ‌گذاری استفاده می شود، مفهومی به نام بازده است. منظور از بازده، درآمد حاصل از سرمایه ‌گذاری است. این طور فرض کنید که اگر شما بتوانید با سرمایه‌ گذاری در بورس، سرمایه خود را از ۱۰۰ ملیون تومان به ۱۶۰ میلیون تومان افزایش دهید، یعنی توانستید ۶۰ درصد بازدهی را طی یک سال به دست آورید.

حالا ببینیم اگر شما به جای سرمایه ‌گذاری در بورس، به اندازه پول خود اوراق مشارکت از بانک خریداری کرده بودید چه اتفاقی رخ می داد؟ احتمالا با نرخ سود سالانه اوراق مشارکت که حدود ۲۰ درصد تعیین شده است، سرمایه شما پس از یک سال به حدود ۱۲۰ ملیون تومان می‌ رسید، یعنی ۲۰ درصد بازدهی در یک سال! در حقیقت در اوراق مشارکت، بر خلاف سهام، ارزش اوراق ثابت است و سرمایه‌ گذار تنها سود ثابتی را در فواصل زمانی تعریف ‌شده و مشخصی دریافت خواهد کرد.

چرا ریسک سرمایه گذاری مهم است؟

درک این موضوع که سرمایه گذاری ریسک های خودش را دارد و همچنین شناخت پاداش های احتمالی که از سرمایه گذاری کسب می کنید، برای اتخاذ استراتژی‌ های سرمایه گذاری ضروری است. دانستن ریسک های احتمالی پیش روی یک کلاس دارایی یا یک سرمایه گذاری خاص به شما اجازه می دهد که عکس ‌العمل‌ های احساسی را که سرمایه گذاری با خود به همراه دارد بهتر کنترل کنید. در ضمن آگاهی از ریسک بیشتر بعضی سرمایه گذاری ها به شما در تخصیص دارایی های خود و انتخاب دارایی هایی با ریسکی متناسب با موقعیت شما کمک خواهد کرد تا بهتر بتوانید ریسک سرمایه گذاری های خود را مدیریت فرمایید.

انواع ریسک در سرمایه گذاری

ریسک سرمایه گذاری معمولا شامل ریسک اعتباری، ریسک تجاری، ریسک نقدینگی، ریسک مالی، ریسک ورشکستگی، ریسک تورم، ریسک نوسان نرخ بهره، ریسک نوسان قیمت سهام، ریسک سیاسی و اقتصادی و حاکمیت دولتی ریسک نرخ تبدیل ارز است. در زمان مقایسه سرمایه گذاری های مختلف هر چقدر خطرات و ریسک سرمایه گذاری افزایش یابد، انتظار بازدهی مورد انتظار بیشتر است و یا به عبارتی نرخ بازدهی رابطه مستقیم با میزان خطرات ذاتی سرمایه گذاری انجام شده دارد. برای درک انواع ریسک های سرمایه گذاری در بورس ، این نوع خطرات را از منظر مدیریت مورد ارزیابی قرار می دهیم. در ادامه سعی داریم تمامی انواع ریسک در سرمایه گذاری را عنوان کنیم :

ریسک نرخ بهره : ریسکی که سرمایه گذار در زمان خرید اوراق قرضه قبول می کند و تغییرات و نوساناتی که در سود بانکی پیش می ‌آید و موجب افزایش یا کاهش ارزش اوراق مشارکت می ‌شود ریسک نوسان نرخ بهره گفته می شود. اگر نرخ بهره تغییر کند قیمت هم تغییر می کند و تاثیر نرخ بهره بر سهام عادی کمتر از اوراق مشارکت است.

حتما بخوانید : سرمایه گذاری کم ریسک و پرسود – بهترین سرمایه گذاری سال ۹۹

ریسک نرخ ارز : نرخ ارز، ارزش خرید یا فروش یک واحد پول خارجی به پول رایج یک کشور است. ریسک نرخ ارز، ریسک ناشی از تغییرات در بازده اوراق بهادار که در نتیجه نوسانات ارزهای خارجی می تواند ایجاد شود. به این دلیل که نرخ ارز مدام در حال نوسان است روی مقدار تولید، فروش، هزینه‌ها و سود شرکت ‌هایی که صادرات و واردات دارند، تاثیرگذار خواهد بود. زمانی که نرخ ارز زیاد شود، شرکت ‌هایی که در زمینه واردات فعالت دارند، مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری تهیه می کنند. لذا حاشیه سود آن‌ ها کم خواهد شد، ولی شرکت‌ هایی که صادرات انجام می دهند، در این موقعیت کالا یا خدماتشان را با نرخ بالاتری می فروشند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش می دهند.

ریسک بازار : ریسک ناشی از تغییرات ساختاری در اقتصاد مثل رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و تغییر در ترجیحات مشتریان موجب تغییر بازده می شود که به آن ریسک بازار گفته می شود. همه‌ اوراق بهادار در معرض ریسک بازار قرار دارند، ولی سهام عادی بیشتر تحت تاثیر این نوع ریسک است.

انواع ریسک در سرمایه گذاری

ریسک تورم : ریسک قدرت خرید با کاهش قدرت خرید مردم در ارتباط است.، در واقع کاهش قدرت خرید به معنای افزایش نرخ تورم خواهد بود. ریسک تورم تمامی اوراق بهادار از جمله سهام‌ ها را تحت تاثیر قرار می‌ دهد. در جامعه ‌ای تورمی قدرت خرید مردم کاهش پیدا می کند، بنابراین تقاضا در بازار کمتر شده و موجب کاهش ارزش سهام‌ های موجود می ‌شود و ریسک تورم نیز از کنترل مدیران شرکت ‌ها خارج بوده و تحت شرایط اقتصادی جامعه است. ریسک تورم بر اساس قانون فیشر با ریسک بهره مرتبط است. در واقع یعنی نرخ بهره می تواند در اثر تورم افزایش پیدا کند.

ریسک نقدینگی : به ریسکی که در نتیجه عدم احتمال تبدیل شدن به پول نقد در یک دارایی ایجاد می شود، ریسک نقدینگی گفته می شود. هرچه احتمال نسبت به نقد شدن یک دارایی بیشتر باشد، ریسک نقدینگی کمتر است. وقتی نقدینگی موجود در بازار کاهش پیدا می کند، خریدار در بازار کاهش خواهد یافت، این موضوع باعث ایجاد اختلاف در قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت ‌ها می ‌شود. بنابراین قدرت تقاضا کاهش و ریسک سرمایه ‌گذاری افزایش پیدا می کند. ریسک نقدینگی می‌ تواند از رشد بازار جلوگیری کرده و موجب ریزش بازار شود.

ریسک مالی : یکی از منابع تامین مالی شرکت ‌ها، دریافت وام از بانک‌ ها و موسسات مالی است. در حقیقت شرکت با دریافت وام، بدهی‌ های خود را در افزایش خواهد داد. ریسک مالی در واقع ریسک ناشی از بکارکیری بدهی در شرکت است. هرچه بدهی در شرکت بیشتر باشد ریسک مالی افزایش خواهد یافت.

ریسک کشور : ریسک کشور یا ریسک سیاسی به ثبات یک کشور از نظر سیاسی و اقتصادی مربوط است. سرمایه ‌گذارانی که در کشورهای دیگری سرمایه ‌گذاری می ‌کنند باید به اثبات آن کشور از نظر سیاسی و اقتصادی توجه داشته باشند. کشورهایی که از لحاظ سیاسی اقتصادی ثبات بالایی دارند ریسک سیاسی در آنها کمتر است.

حتما بخوانید : استراتژی های تشکیل پرتفوی مناسب و کم ریسک

ریسک تجاری : تغییر در قیمت ناشی از انجام تجارت های گوناگون در یک صنعت خاص را ریسک تجاری می گویند. با کسب اطلاعات کافی درباره صنعت خاصی که قصد سرمایه‌ گذاری در آن را دارید، می ‌توانید تا مقداری از این ریسک جلوگیری کنید.

مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

همواره شنیده ایم که می گویند؛ همه تخم مرغ های خود را در یک سبد نگذارید. یکی از روش ‌های کاهش ریسک سرمایه گذاری ، تنوع‌ب خشی به دارایی ‌هاست. در حقیقت با سرمایه‌ گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک ‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع ‌بخشی این امکان را در اختیارتان قرار می دهد که با کنار هم قراردادن دارایی ‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه ‌گذاری باعث کاهش ریسک غیرسیستماتیک می شود. میتوان این طور گفت که تنوع ‌بخشی باید با استفاده از تحلیل ریسک و با دانش کافی صورت پذیرد.

نکات مهم برای کاهش ریسک معاملات

  1. تشکیل سبد متنوع سهامی : همیشه تشکیل سبد سهام که از سهام های متنوع از صنایع متنوع باشد، جذاب و حائز اهمیت است و تمامی سهامداران باید سبد سهامی متنوع از سهام های کوتاه مدتی و بلندمدتی از صنایع مختلف تشکیل دهند تا بتوانند ریسک سبد سهام خود را در بازه های زمانی مختلف کاهش دهند.
  2. خرید و فروش در زمان مناسب : این موضوع نیز بسیار مهم است که سهام را باید در قیمت مناسب خریداری کرد یا به فروش رساند. برای مثال امکان دارد پس از تحلیل به این نتیجه برسیم که برای یک سرمایه گذاری کوتاه مدت سهام شرکت ب را در قیمت ۴۱۵ تومان خرید کنیم و در قیمت ۴۳۰ تومان بفروشیم، ولی با رشد مناسب و سریع سهام، تحت تأثیر قرار گرفته و به دلیل دست یافتن به سود بیشتر بدون انجام تحلیل مجدد، سهام را نگه می ‌داریم و روز معاملاتی بعد سهام با صف فروش سنگین مواجه می ‌شود؛ باید توجه داشته باشیم که عدم فروش به موقع سهم منجر به زیان ما خواهد شد، لذا باید بدانیم که معاملات بورسی باید به دور از تصمیم‌ های احساسی انجام شده و با خرید و فروش به موقع سهام شرکت ‌ها کسب سود نماییم.
  3. توجه و بررسی جریانات اقتصادی کشور : سیاست‌ های کلان اقتصادی دولت ‌ها جزو ریسک ‌های سیستماتیک به حساب می آید که می ‌تواند سرمایه‌ گذاری ‌های مختلف یک کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد. برای مثال از ریسک‌ های موجود در بازار که ناشی از جریانات اقتصادی کشور میشود، می ‌توان به ریسک تورم و نرخ بهره نرخ بهره اشاره داشت که می ‌تواند فضای کلی معاملات بورسی را تحت تاثیر قرار ‌دهد؛ به منظور شفافیت موضوع زمانی ا در نظر می ‌گیریم که نرخ سود سپرده‌ های بانکی افزایش می یابد.
  4. عدم توجه به نوسانات روزانه و کوتاه مدت : از موارد مهمی که در معاملات بورسی همواره فعالیت ‌های سرمایه‌ گذاران را تحت تاثیر قرار می ‌دهد، نوسانات قیمت است؛ به صورتی که تغییرات روزانه در قیمت سهام می ‌تواند باعث فریب ما شود. برای مثال معمولا سرمایه ‌گذاران تصمیم به فروش سهام شرکتی را می ‌گیرند و سهام آن شرکت با کمبود تقاضای خرید و افزایش عرضه مواجه می ‌شود و قیمت سهام آن شرکت کاهش می یابد؛ به بیان دیگر صف فروش در تابلوی معاملات بورسی ایجاد می شود، در حالی که توجیه منطقی برای این فروش وجود ندارد و امکان دارد به دلیل این باشد که یک فرد برای بازی دادن بازار یا به دلیل پیش بینی نادرست، ناگهان در یکی از شبکه‌ های اجتماعی اعلام کرده این سهم افت قیمت دارد.
  5. در نظر گرفتن احتمال محقق نشدن پیش‌ بینی ‌ها : در راستای شناسایی مناسب ریسک‌ های معاملاتی، ابتدا نیاز است که ماهیت ریسک برایمان آشکار شود؛ با توجه به این موضوع، ریسک، احتمال محقق نشدن پیش ‌بینی‌ های هریک از معامله‌ گران است؛ به طور کلی اگر تصمیم به خرید سهام شرکتی را داریم و طبق تحلیل‌ های خود، افزایش قیمت سهام را پیش ‌بینی کنیم، در صورت افزایش قیمت سهام آن شرکت، ریسک معاملاتی کاهش یافته و نزدیک صفر می شود.
  6. مطالعه و جمع ‌آوری اطلاعات پیش از اقدام به خرید : یکی از ریسک ‌های مهم در معاملات بورسی، ریسک مالی است؛ به عنوان مثال تصور کنیم که قصد داریم سهام شرکت الف را بخریم، ولی در بررسی های خود می فهمیم که در ماه ‌های اخیر آن شرکت به دلیل مدیریت نامناسب در بخش بازاریابی و شناخت ناصحیح از میزان تقاضای بازار در فرایند تولید و فروش با مشکل روبرو شده و برای کالاهای تولیدی خود، خریداری ندارد. با این تفاسیر پیش ‌بینی می ‌کنیم که امکان دارد به زودی شرکت با مشکل نقدینگی مواجه شود و یا حتی در صورت ادامه روند اعلام ورشکستگی کند، بنابراین شاهد کاهش قیمت سهام آن خواهیم بود.
  7. شناسایی، کنترل و مدیریت ریسک : از نکات مهم در کاهش ریسک معاملات، شناسایی ریسک‌ های موجود در هر سرمایه‌ گذاری و اتخاذ روش ‌های کنترلی مناسب برای آن ‌ها است. از آنجا که ریسک معاملات بورسی به خودی خود از بین نمی ‌رود، بنابراین برای کاهش آن باید روش‌ کنترلی مناسبی لحاظ کرد؛ از طرف دیگر هر سرمایه ‌گذار باید افق زمانی مشخصی را برای سرمایه ‌گذاری خود مشخص کند و طبق آن که امکان دارد بلندمدت، میان مدت یا کوتاه مدت باشد، ریسک‌ های معاملاتی در بورس اوراق بهادار را به حداقل رساند. برای مثال برخی از معامله‌ گران برای کاهش استرس و داشتن آرامش هرچه بیشتر، دیدگاه خود را با خرید سهام بنیادی و کم ریسک به میان مدت و بلندمدت تغییر می ‌دهند و به این صورت سودی را در بلندمدت کسب خواهند کرد و ریسک و استرس های زیادی را متحمل نخواهند شد.

امیدوارم از این مقاله که به سوال آیا سرمایه گذاری در بورس ریسک دارد پاسخ داد، نهایت استفاده را برده باشید.

اگر ریسک های سرمایه گذاری در ایران را متوجه شدید و سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش ارسال نظرات برای ما بنویسید.

برای دوستانتان بفرستید: