در مقالات قبلی در خصوص با خرید و فروش سکه و طلا در بازار بورس صحبت کردیم، در این مطلب قصد داریم در خصوص اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی سکه صحبت کنیم و ببینیم که سکه نقدی و فیزیکی و نوساناتی که در طول روز دارد، چطور می تواند بر روی قیمت و به صورت کلی معاملات آتی سکه در بورس تاثیر بگذارد. همچنین بررسی خواهیم کرد که قیمت نقدی طلا چه تاثیری بر قیمت آتی طلا در بورس دارد و با چه نسبتی نسبت به هم تغییر می کنند. طلا و سکه همیشه یکی از امن ترین و سودده ترین زمینه های سرمایه گذاری برای ایرانیان بوده و هست. به همین دلیل معاملات سکه و طلا در بورس هم یکی از پرطرفدارترین زمینه سرمایه گذاری سهامداران است. سوال اصلی اینجاست که اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی چیست و با افزایش و کاهش سکه و طلای فیزیکی، تاثیر این افزایش و کاهش در گواهی خرید سکه در بورس و همین طور گواهی خرید طلا در بورس به چه صورت است.

اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی

طلا به علت دارا بودن قابلیت ذخیره ارزش، همواره یکی از ابزارهای اصلی سرمایه‌­ گذاری محسوبمی شود. این فلز گران بها، بر خلاف سهام، اوراق قرضه و پول که به ناشرین خود وابسته هستند، ارتباطی به اعتبار ناشر آن ندارد و ارزش آن در بازارهای جهانی و باتوجه به مقدار عرضه ‌و تقاضا مشخص می شود. یکی دیگر از وجوه تمایز طلا با دیگر دارایی ‌ها در این است که نوسانات نرخ ارزهای کلیدی به خصوص دلار در تعیین قیمت آن تاثیر گذار خواهد بود. همین طور می توان گفت کخه بحران ‌های اقتصادی، تنش ‌های سیاسی، بورس و نرخ بهره در آمریکا از جمله عواملی به  حساب می آیند که بر قیمت طلا اثرات بسیاری دارند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان

گفتنی است که سکه طلا در بورس کالا در قالب قراردادهای آتی پیش فروش می‌­ شود. بازار قراردادهای آتی عامل مهم و موثری در گردش، حرکت و کارآ شدن اقتصاد است؛ ماهیت قیمت طلا به ‌عنوان یک کالای فیزیکی و دارایی مالی و وجود عوامل متعدد تاثیرگذار بر بازارهای آتی طلا، باعث شده است که تحلیل روابط متغیرهای اصلی این بازار خیلی آسان نباشد. بازار آتی سکه از جمله بازارهای محبوب در میان سرمایه ‌گذاران است و عوامل گوناگونی بر قیمت آتی سکه موثر است. از بین عوامل موثر بر نوسانات قیمت آتی سکه، بازده قیمت نقدی سکه (روز پیش) و بازده قیمت تخمین زده شده نرخ ارز به ترتیب دارای بیش ‌ترین اثرات است و متغیرهای بازده شاخص کل بورس و قیمت پیش ‌بینی شده طلای جهانی در رده ‌های بعدی جای می گیرند.

در سال‌ های اخیر، از بررسی نوسانات اونس می توان نتیجه گرفت که هر زمان اونس تمایل به صعود داشته باشد، معاملات آتی نیز به همان سمت می رود و هر زمان که بهای اونس جهانی طلا کاهشی باشد، معاملات آتی هم روند کاهشی را به خود خواهد گرفت. این نشان از تاثیر فراوانی است که اونس طلا بر معاملات این فلز گرانبها، چه در تابلو آتی و چه در بازار نقدی دارد. در کنار موارد عنوان شده، عواملی مثل شرایط سیاسی، اقتصادی، واکنش رفتاری فعالان بازار و … نیز در قیمت قراردادهای آتی اثرات بسیاری را دارند.

آتی سکه طلا چیست؟

در ابتدای امر بیاییم و یک مقدار بیشتر با معاملات سکه در بازار بورس و آتی سکه طلا آشنا شویم. قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده طبق آن متعهد می ‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص (سکه طلا) را به قیمتی که الان تعیین می ‌کنند، به فروش برساند و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می شود آن کالا را با آن مشخصات بخرد. این بدین معنی است که در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد (سکه طلا) طبق توافق ‌نامه ‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، انجام می شود که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره شده است.

• تاریخچه قرارداد آتی سکه در ایران : اولین معاملات قرارداد آتی سکه تمام بهار آزادی (طرح امام) در شرکت بورس کالای ایران در ساعت ۱۰ صبح سه شنبه ۵ آذر ۱۳۸۷ با انجام ۲ قرارداد استارت خورد.
• ارزش قرارداد در هر روز : در معاملات آتی برای هر روز قیمت پایه تعیین می ‌شود که قیمت تسویه روز پیش است، اما در اولین روز راه ‌اندازی این معاملات استثنائا قیمت پایه به وسیله کمیته اجرایی قراردادهای آتی و با توجه به قیمت نقدی و زمان تحویل مشخص می گردد.
• وجه تضمین اولیه : وجه تضمین اولیه در هر قرارداد ۱۰ درصد قیمت ۱۰ عدد سکه است که در زمان خرید از خریدار اخذ می شود. برای اولین قرارداد این مبلغ ۲۰۰ هزار تومان محاسبه شده بود که این مبلغ با توجه به افزایش قیمت سکه افزایش یافته و امروز به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است!
• تفاوت آتی و بازار آزاد : در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی ‌شود، لذا در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل معامله هستند. در ضمن برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، معامله دارایی در آینده است. ضمن این که ریسک‌ های موجود در بازرا نقدی در بازار آتی دیگر وجود ندارند.

قراردادهای آتی به چه صورت هستند؟

اندازه هر قرارداد در معاملات آتی سکه به تعداد ۱۰ سکه است؛ این بدین معنی است که شما با خرید هر واحد قرارداد آتی، تعداد ۱۰ سکه پیش خرید خواهد شد. این قراردادها در ماه ­‌های گوناگون سال انتشار می یابد و تا ۵ روز پیش از پایان ماه قرارداد خرید و فروش می شود و در ادامه تا پایان روز قرارداد در اتاق پایاپای بورس یا محلی که به وسیله بورس تعیین شده تحویل سکه‌ ها انجام می شود.

این قراردادها در هر روز معاملاتی در دامنه نوسانی ۵- درصد تا ۵+ درصد از قیمت تسویه روز پیش معامله می ­‌شوند. هر چقدر زمان تحویل این قراردادها زمان دورتری باشد، قیمت بالاتری برای آنها در نظر گرفته شده است و به همان نسبت در قیمت ‌های بالاتری در زمان حال معامله خواهند شد. به عنوان مثال هر واحد قرارداد آتی سکه در دی ماه ۹۸ در قیمت بالاتری نسبت به قراردادهای آتی سکه در شهریور ماه ۹۸ معامله شده است. در قراردادهای آتی، مثل سایر بازارهای بورس، قیمت ‌ها طبق تعامل عرضه و تقاضا در بازار تعیین خواهد شد و عملیات نظارت بر بازار بر اساس قواعد و اصول مربوطه همیشه به وسیله بورس کالا انجام می گردد.

قیمت نقدی طلا برقیمت آتی اثرگذار است؟

احتمال افزایش یا کاهش‌ های ناگهانی قیمت در بازار سکه و ایجاد نوسانات شدید همیشه هست. نوسانات قیمت سکه نامتقارن است و اخبار خوب که همان شوک ‌های مثبت به حساب می آیند، به نوسانات آتی بیشتری در قیمت و بازدهی نسبت به خبرهای بد که همان شوک ‌های منفی هستند، منجر می ‌شوند. در معاملات قراردادهای آتی به این دلیل که هر یک از طرفین متعهد به تحویل دادن و تحویل گرفتن دارایی پایه در سررسید قرارداد هستند، عوامل زیادی مانند فاصله زمانی تا سررسید قرارداد، نرخ سود و از همه مهم‌تر انتظارات سرمایه ‌گذاران اثرگذار است.

جالب است بدانید که در روند معاملات هر چقدر زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک ‌تر گردد، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی سکه در بازار میل می کند و در سررسید قرارداد آتی، قیمت آن با قیمت نقدی برابر و یا خیلی نزدیک می شود، بنابراین قیمت معاملات آتی وابستگی معینی به قیمت نقدی دارد و چنانچه این وابستگی وجود نداشته باشد، معامله ‌گران به سرعت سعی خواهند کرد تا وابستگی مناسبی را بین آنها بیابند.

به عنوان مثال این طور فرض کنید که قیمت آتی بیشتر از قیمت نقدی در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریان برای کسب بازدهی بیشتر دارایی موردنظر را در قالب قرارداد آتی به فروش می رسانند، سپس در قیمت نقدی اقدام به خرید نقدی دارایی کرده و منتظر رسیدن زمان تحویل دارایی خواهند ماند و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی سود به کسب خواهند کرد.

یا بالعکس این طور فرض کنید که قیمت آتی سکه پایین ‌تر از قیمت نقدی سکه در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریانی که بنا دارند دارایی موردنظر خود را بخرند، ابتدا وارد یک قراداد آتی شده، موقعیت‌ های تعهدی خرید اتخاد کرده و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت قرارداد آتی و قیمت نقدی سود دریافت می‌­کنند. در حالت اول فروش قرارداد آتی موجب کم شدن قیمت آن ها و در حالت دوم خرید قرارداد آتی زمینه افزایش قیمت آنها را ایجاد می کند.

البته از نظر علمی، قیمت معاملات آتی سکه در بورس کالا با توجه به شرایط مختلف امکان دارد از قیمت نقدی سکه بیشتر یا حتی کمتر باشد. تحت این شرایط چنانچه در سررسید قراردادهای آتی، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی میل نکند، انگیزه منفی برای یکی از طرفین بالا می­رود. اکثر اوقات با نوسان قیمتی سکه نقدی شاهد نوسانات بیش تری در قراردادهای آتی هستیم. یکی از علت های این موضوع، حجم تعداد سکه ‌­های در نظر گرفته شده برای هر واحد قراردادهای آتی است، به این دلیل که در هر واحد قرارداد، ۱۰ سکه معامله می شود و طبیعی است که نوسانات، اثرگذاری به مراتب بیشتری بر قراردادهای آتی داشته باشند و به خاطر این که سررسید این قراردادها و تحویل سکه در آینده اتفاق می افتد، از نوسانات تاثیر بیش ‌تری می گیرد.

اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی منطقی است؟

تاثیر قیمت نقدی سکه بر قیمت معاملات آتی سکه ، امری طبیعی و انکار ‌ناپذیر است، ولی بعضی اوقات می بینیم که عوامل گوناگونی مثل عوامل سیاسی داخلی یا دستکاری ­‌های قیمتی باعث ایجاد تغییرات غیرعادی و غیرمنطقی و افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت سکه نقدی در بازار می ­‌شوند که مقاطعی گذرا هستند و جو زودگذر و کوتاهی بر روی معاملات به وجود می آورند که ماندگاری ندارد. در همچین مواقعی تاثیر پذیری بازار آتی منطقی به نظر نمی آید.

به این علت که قیمت تعیین شده برای این قراردادها مربوط به سکه ­‌هایی است که در آینده تحویل داده می شود و جو زودگذر امروز تاثیری در قیمت ماه‌­ های آتی ندارد، بنابراین بهتر است ملاک بالا و پایین رفتن ارزش معاملات، قیمت اونس جهانی باشد. البته این را هم در نظر داشته باشید که بر اساس ماده ۲۹ دستورالعمل اجرایی معاملات، چنانچه ظن در دستکاری قیمت یا تغییر غیرعادی قیمت معاملات وجود داشته باشد، مدیرعامل بورس کالا یا رییس سازمان بورس می‌ توانند معاملات را متوقف کنند، از همین روی بعضی اوقات دیده می شود که کمیته آتی به ‌علت نوسانات شدید در بازار سکه طلا و عدم‌ شفافیت اطلاعاتی درباره بازار نقدی سکه طلا، تصمیم به توقف معاملات بازار گرفته است.

نتیجه‌ گیری و کلام پایانی

به همان صورت که پیش تر هم گفتیم، طلا به علت دارا بودن قابلیت ذخیره ارزش، همیشه به عنوان ابزاری مناسب جهت سرمایه‌ گذاری مطرح بوده است. در معاملات آتی سکه عوامل بسیاری مانند قیمت ارز ، قیمت اونس، عوامل سیاسی و اقتصادی و … بر قیمت واحدهای مورد معامله تاثیر می گذارند و تخمین زدن تمام این عوامل کار خیلی ساده ای نیست، ولی طبق فرضیه بازار کارا که طبق آن اطلاعات به سرعت در بازار منتشر می ‌شوند، می‌­ توان قیمت قراردادهای آتی را به عنوان جانشینی برای نشان دادن تمام این عوامل استفاده کرد.

اغلب هر چه زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک تر شود، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی کشیده خواهد شد و در سررسید قرارداد آتی، اکثرا قیمت آن با قیمت نقدی برابری کرده یا خیلی به قیمت نقدی آن نزدیک خواهد شد. معاملات آتی در حال حاضر در دنیای مالی و سرمایه ­‌گذاری اهمیت بسیار زیادی دارد و حضور فعال در این بازارها، مستلزم داشتن شناخت کافی و ریسک‌­ پذیری بالا می باشد.

چنانچه قصد سرمایه گذاری در بازار سکه و طلای بورس را دارید، بد نیست از این مقاله تحت عنوان اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی استفاده کنید. امیدوارم از این مطلب آموزشی نهایت استفاده رو کرده باشید. هر گونه سوال و یا ابهامی هم داشتید، از طریق بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها در انتهای صفحه، با ما به اشتراک بگذارید.