پیش از این معاملات اسناد خزانه اسلامی بانکی با نماد سخاب در بانک ها ممنوع اعلام شد و معامله گران و فعالان بازار بورس هم اکنون میتوانند نسبت به خرید و فروش سخاب اقدام کنند. اسناد خزانه اسلامی سخاب پیش از این خارج از بورس و در شعب منتخب بانک ملی مورد معامله قرار می گرفت. تحت تاثیر قرار گرفتن بورس و نرخ سهام شرکت ها از نرخ های مورد معامله اخزا و نیاز پیمانکاران به نقدینگی و عدم تسلط کافی فروشندگان به بازار بورس باعث شد تا اسناد بعدی خارج از بورس و داخل شبکه بانکی تحت عنوان اسناد خزانه اسلامی بانکی سخاب با نام اختصاری سخاب انتشار و مورد معامله قرار گیرد. خرید و فروش سخاب در بورس هم اکنون داغ داغ است و اگر دوست دارید در خصوص خرید و فروش اوراق سخاب اطلاعات کافی کسب کنید و به نوعی همه چیزی که راجب اوراق سخاب باید بدانید را متوجه شوید، این مطلب بهترین راهنمای شما خواهد بود.

(توجه داشته باشید که این مطلب در سال ۱۴۰۲ بروزرسانی شده است)

خرید و فروش اوراق سخاب

در مطلب قبلی به تفصیل درباره اوراق خزانه اسلامی بانکی صحبت کردیم. اسناد خزانه، در زمره اوراق بهادار با نامی قرار می‌گیرند که نشان دهنده تعهد دولت ها به بازپرداخت مبلغ اسمی آن‌ ها در آینده است. در واقع سخاب از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده که بدون کوپن سود منتشر می ‌شود و هدف اصلی آن، تامین کسری بودجه دولت ‌ها محسوب می شود. اسناد خزانه مهم ترین ابزار بازار پول برای اعمال سیاست ‌های پولی است.

در نظر داشته باشید که اوراق بدهی معمولا یا دارای کوپن پرداخت سود یا بدون کوپن پرداخت سود هستند. دارنده اوراق تنها قادر است در سررسید با مراجعه به انتشار دهنده اوراق، مبلغ اسمی اوراق را از منتشرکننده اوراق یا ضامن آن دریافت کند. اوراق خزانه اسلامی که با نام اخزا یا سخاب در بازار معروف شده اند، از نوع بدون کوپن دریافت سود است که به مبلغ اسمی ۱۰۰ هزار تومان منتشر شده اند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و …  بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید. 

دریافت کد بورسیسریع و رایگان

گفتن است که اسناد خزانه مرسوم در دنیا به وسیله دولت به رقمی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی ‌های دولت پرداخت می ‌شود، ولی به علت اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می ‌کند. دارنده اوراق در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران بفروشند.

سخاب چیست؟

سخاب، اوراق بهادار با نامی است که دولت به منظور تصفیه بدهی ‌های خود در ازای طرح‌ های تملک دارایی ‌های سرمایه‌ ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌ کند.

اوراق خزانه در تمام دنیا معمولا از بالاترین درجه اعتباری برخوردار هستند، چرا که دولت پرداخت آن را ضمانت کرده است؛ به طوری که در آمریکا درجه اعتباری آن ‌ها AAA است.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که به دلایل گوناگون سهم بدهی در GDP ایران پایین است که دولت می ‌تواند از این ظرفیت بهره لازم را ببرد. در حقیقت اوراق خزانه اسلامی می ‌تواند کمک شایانی در فرآیند تسویه حساب با پیمانکاران و به تبع آن راه افتادن پروژه ‌های عمرانی داشته باشد.

تفاوت کدهای سخاب ۱ سخاب ۲ و … چیست؟

تفاوت در سررسید های آنهاست. در جدول زیر میتوانید تاریخ سررسید سخاب۱ تا سخاب۷ را کا قابل نقل و انتقال هستند را مشاهده کنید:

چرا سخاب ایجاد شد؟

دولت ایران در انتهای سال ۹۴ پس از اخذ مصوبات لازم اقدام به انتشار اوراق مشارکت طرح های عمرانی دولت به جهت پرداخت مطالبات معوق پیمانکاران نمود. اوراق مذکور که در ابتدا با عاملیت بانک سپه به جهت حوزه وزارت نیرو و عاملیت بانک مسکن در حوزه وزارت راه و ترابری با نرخ سود ۲۱ درصد سالیانه با سررسید های ۴ ساله منتشر گردید و به عنوان پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران واگذار شد. در سال ۱۳۹۵ با کاهش تورم و کاهش نرخ رسمی سود بانکی، اوراق بعدی با نرخ ۱۸ درصد، ۱۶ و نهایتا ۱۵درصد سود سالیانه منتشر گردیده و در چند مرحله در اختیار پیمانکاران قرار گرفت.

حتما بخوانید : اسناد خزانه اسلامی بانکی سخاب

همچنین اوراق اسناد خزانه اسلامی نیز به موازات به عنوان اوراق کوتاه مدت با تضمین بانک مرکزی با سررسید های کمتر از ۱ سال منتشر و برای تسویه قسمتی از مطالبات پیمانکاران مورد استفاده قرار گرفت. اسناد مذکور با موافقت سازمان بورس اوراق بهادار تحت عنوان اخزا در تابلوی بورس پذیرش و بصورت رسمی و شفاف داد و ستد شد. تحت تاثیر قرار گرفتن بازار سرمایه و نرخ سهام شرکت ها از نرخ های مورد معامله اخزا و نیاز مبرم پیمانکاران به نقدینگی و عدم تسلط کافی فروشندگان به بازار سرمایه باعث شد اسناد بعدی به صورت خارج از بورس و داخل شبکه بانکی تحت عنوان اسناد خزانه اسلامی بانکی سخاب منتشر و مورد معامله قرار گیرد.

مزیت های کلی خرید و فروش سخاب

• استخراج انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای گوناگون
• کشف نرخ سود بدون ریسک مورد انتظار بازار در اقتصاد کشور
• معاف از مالیات بودن درآمدها و معاملات این اوراق
• کمک به حفظ استقلال کشور با استفاده از تامین مالی داخلی دولت و کاهش استقراض بین ‌المللی
• ایجاد بستر لازم جهت توسعه ابزارهای مالی بازار
• کمک به سیاست‌ های پولی و مالی برای اعمال سیاست‌ های بهینه جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار

نکته : به صورت کلی می توا گفت که با انتشار اسناد خزانه به صورت هم ‌زمان دولت از طریق مدیریت بدهی ‌ها، بانک مرکزی از طریق کنترل نقدینگی و مردم به واسطه استخراج نرخ بدون ریسک در یک بازار رقابتی، منتفع می ‌شوند.

هدف از انتشار سخاب چیست؟

اوراق سخاب با هدف تسویه بدهی ‌های دولت به طلبکاران غیردولتی، کنترل نقدینگی بازار، اجرای سیاست‌ های مالی، تأمین کسری بودجه و مدیریت بازار انتشار داده می شود. همچنین این ابزار، مهم ‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌ های پولی از طرف بانک مرکزی است. این که اوراق صکوک چیست و چطور آنرا بخریم را در این مطلب کامل توضیح داده ایم؛

فرق سخاب با دیگر اوراق بهادار چیست؟

فرق اساسی اوراق سخاب با دیگر اوراق بهادار، در سررسید آن و پرداخت سود است. این اوراق معمولا سررسیدی کمتر از ۱ سال دارند و معمولا سررسید آن ها به صورت ۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته‌ ای در نظر گرفته شده است. این نکته بسیار مهم را در نظر داشته باشید که سخاب بدون سود بوده و هیچ ‌گونه پرداخت میان دوره ‌‌ای تحت عنوان سود ندارند و سرمایه‌ گذاران از مابه‌ التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، کسب سود خواهند داشت.

نحوه دریافت اوراق سخاب 

اوراق سخاب به شکل الکترونیکی منتشر شده و در سامانه‌ های معاملاتی بورس به صورت الکترونیکی به پیمانکاران اختصاص پیدا می کند و پیمانکاران می ‌توانند با مراجعه به دستگاه یا وزارتخانه بدهکار، درخواست تصفیه حساب خود را اعلام کرده و در صورت لزوم، وزارت امور اقتصاد و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران از محل ردیف بودجه اختصاص ‌یافته، با انتشار اسناد خزانه حساب پیمانکار را تسویه می نماید.

در ضمن پیمانکار می‌ تواند اوراق سخاب را تا سررسید نگه دارد یا در صورت نیاز به وجه نقد پیش از سررسید، آن را از طریق فرا بورس ایران بفروشد. در حقیقت با توجه به وجود بازار معاملات ثانویه برای سخاب، پیمانکارانی که بدهی خود را با استفاده از این اوراق تسویه نمایند، درصورت نیاز به منابع مالی برای ادامه فعالیت ‌های خود، قادرند اوراق سخاب را در فرابورس ایران بفروشند و طلب خود را در سریع ‌ترین زمان ممکن به وجه نقد تبدیل نمایند. انواع بازارهای بورس اوراق بهادار را همین الان اینجا بشناسید؛

فرآیند پرداخت مبلغ اسمی سخاب در سررسید چگونه است؟

در واقع سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی کشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سررسید، از طریق خزانه ‌داری کل کشور به بانک عامل انتقال می دهد. شرکت سپرده‌ گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه هم طبق اطلاعات آخرین دارندگان سخاب، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانک عامل به حساب دارندگان مذکور واریز می کند، لذا اعلام شماره حساب و شبای بانکی دارندگان اوراق به کارگزار ضروری خواهد بود.

نحوه خرید و فروش سخاب

به صورت کلی خرید و فروش اوراق سخاب در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران صورت می پذیرد. فرآیند خرید این اسناد تشابه زیادی با سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و انواع صکوک دارد. در راستای خرید سخاب، کافی است به یکی از کارگزاری ‌های عضو فرابورس ایران مراجعه کرده و نسبت به تکمیل فرم خرید اوراق بهادار اقدام نمایید. ضمنا در صورتی که متقاضی کد بورسی نداشته ‌باشد، می ‌تواند پس از مراجعه به یکی از کارگزاران عضو فرابورس، نسبت به دریافت کد بورسی اقدام نموده و سپس برای خرید سخاب به صورت حضوری یا آنلاین اقدام نماید.

قیمت خرید سخاب به چه صورت است؟

جالب است بدانید که قیمت‌ گذاری اوراق سخاب از طریق محاسبه ارزش فعلی جریانات آتی آن انجام می شود، لذا برای محاسبه ارزش فعلی سخاب کافی است مبلغ اسمی اوراق با توجه به نرخ مورد انتظار سرمایه ‌گذار و زمان باقی مانده تا سررسید تنزیل گردد.

ضمانت پرداخت در سررسید

ضامن این اوراق، وزارت امور اقتصادی و دارایی است و خزانه‌ داری کل کشور پرداخت مبلغ اسمی سخاب در هر مرحله را تعهد کرده است. ضمنا خزانه ‌داری کل کشور بازپرداخت این اوراق در سررسید را در زمره دیون ممتاز دولت قرار داده است بدین معنی که پرداخت مبلغ اسمی سخاب در سررسید این اوراق، هم ‌ردیف پرداخت حقوق کارکنان دولت بوده و با همان درجه اهمیت و اضطرار انجام می شود.

بدون ریسک بودن اسناد خزانه

اصلی ترین دغدغه فعالان بورس در مورد اوراق سخاب، عدم ایفای تعهدات دولت در زمان سررسید می باشد. در راستای رفع این نگرانی، دولت به این بدهی اولویتی هم‌ ردیف حقوق و مزایای کارکنان خود داده و به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته می ‌شود.

حتما بخوانید : خرید و فروش اوراق سخاب در بورس

خزانه‌ داری کل کشور وظیفه دارد پرداخت مبلغ اسمی سخاب را در سررسید اوراق تعهد کند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است، به همین خاطر اسناد خزانه ریسک نکول ندارند.

میزان نقد شوندگی اوراق سخاب

ریسک نقد شوندگی به معنی احتمال عدم فروش اوراق بهادار است. یکی از اهداف پذیرش سخاب در فرابورس، کاهش این ریسک برای دارندگان این اوراق است، به خاطر این که به دلیل وجود بازار بزرگ و نقد شونده اوراق بهادار با درآمد ثابت در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران، دارندگان اوراق سخاب می ‌توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام نمایند.