بسیاری از سرمایه گذاران و فعالان بازار بورس در حال گمانه زنی ها و پیش بینی بورس در سال ۹۹ هستند و سعی دارند آینده بورس در سال ۹۹ را تا حدود زیادی تخمین بزنند تا دید مناسب تری نسبت به سرمایه گذاری های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت خود در بورس داشته باشند. پیش بینی آینده بورس در سال ۹۹ از جهات مختلفی حائز اهمیت است، چرا که اگر بتوان وضعیت بورس در سال ۹۹ را به صورت صحیح پیش بینی کرد، میتوان در صورت صعودی بودن به سرمایه گذاری های مناسب و سودده پرداخت و در صورت اصلاح و ریزش بازار بورس هم میتوان از سرمایه گذاری های انجام شده و سهام های خریداری شده در زمان مناسب و با سود معقول خارج شد و در بازار دیگری سرمایه گذاری کرد و یا منتظر فرصت های مناسبی در بورس و یا دیگر بازارهای مالی ماند، پس دید مناسب نسبت به آینده بورس ایران در سال ۹۹ میتواند بسیار موثر و تعیین کننده باشد. پیش بینی بورس در سال ۹۹ نشان داده است که روند کلی شاخص کل بورس صعودی است ولی خبری از صعود شارپی شاخص و سودده بودن تمامی سهام های بورس مانند سال ۹۷ و ۹۸ نخواهد بود. در ادامه آینده بورس در سال ۹۹ را دقیق تر و با جزئیات بیشتر مورد بررسی و تحلیل قرار داده ایم.

آینده بورس در سال ۹۹

همان طور که میدانید، پیش بینی آینده بورس در سال ۹۹ کار راحتی نیست، به این دلیل که رشد ناگهانی بورس تهران بسیاری را به این باور رسانده است که حرکت رو به رشد شاخص ادامه ‌دار خواهد بود و هر روز با هر رشد قیمتی بازار سهام، به حجم ورود نقدینگی خود اضافه می کنند. آن‌ ها دلیل آن را انتظارات تورمی، هجوم نقدینگی، افزایش قیمت دلار، حمایت ارکان حکومت و افزایش ضریب نفوذ اعلام می‌ کنند و این رشد شاخص را منطقی می ‌دانند و از طرفی افرادی که با نگرانی به این تابلو نگاه می کنند و اعتقاد به اصلاح و یا ریزش بازار دارند، به این نتیجه رسیده اند که افزایش شاخص در این ابعاد به لحاظ تحلیلی توجیهی ندارد و یک حباب مالی در بورس تهران ایجاد شده است و روز به روز در حال بزرگ ‌تر شدن است، حبابی که زمان ترکیدن آن نزدیک، اما زمان دقیق آن مشخص نیست!

رشد بورس تا کجا؟!

گروه دوم بر خلاف گروه اول، به تناوب این سیکل پرشتاب را با پوست و استخوان خود لمس کرده و اعتقاد دارند که بورس مدتی است وارد مرحله حباب شده و ارتباط خود را با قسمت های واقعی اقتصاد قطع کرده و نه تنها دورنمای سودآوری آن ‌ها با قیمت‌ های فعلی تناسبی ندارد، بلکه بین ارزش جایگزینی و ارزش بازار آن ارتباط منطقی و قابل‌قبولی برقرار نیست و با مقایسه شرایط فعلی بازار سهام با شرایط آن در سال ۱۳۸۳، احتمال وقوع یک حباب مالی در بازار سهام تهران را خواهند داد.

هر گروه با ارائه دلایل مستند و غیرمستند بر دیدگاه‌ های خود پافشاری دارند تا آنجا که به جدالی چالش برانگیز در صفحات مجازی و رسانه ‌ای تبدیل شده است. در چنین فضایی، فعالان بازار با ابهامات فراوانی به آینده می نگرند. این سوال مهم برای تمامی سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه وجود دارد که آیا فرضیه بروز حباب مالی در بورس تهران جدی است؟ باید گفت که برای ادعای وجود حباب در بورس لازم است تا حدی محتاطانه نظر داد، به این دلیل که حتی میان صاحب ‌نظران حوزه مالی نیز اجماع کافی راجع به این موضوع که چه شرایطی را می ‌توان حباب مالی نامید، دیده نمی شود.

در حوزه اقتصاد، قیمت یک دارایی به سادگی باید مبانی اساسی بازار آن دارایی را منعکس کند، ارزش یک دارایی مالی می‌تواند تنها به بازده جاری و آینده ناشی از آن بستگی داشته باشد که به ارزش ذاتی دارایی موسوم است. امکان دارد قیمت جاری یک دارایی به علت های گوناگون از ارزش ذاتی آن انحراف پیدا کرده و کم تر یا بیشتر از آن ارزش ‌گذاری شود. این نوسانات و انحراف با توجه به ذات بازار‌های دارایی کاملا طبیعی تلقی می شود، ولی وقتی که قیمت یک دارایی از ارزش ذاتی آن به ‌صورت قابل‌ توجهی فراتر می ‌رود و این انحراف به‌ صورت پیوسته در یک بازه زمانی افزایش می ‌یابد ما به اصطلاح با یک حباب دارایی مواجه هستیم. ذکر این نکته ضروری است که در این تحقیق حبابی مورد نظر ماست که در ابعاد اقتصاد کلان و نسبت به کلیت بازار سهام است.

ولی حباب‌ هایی که در ابعاد خرد اقتصادی دیده می شوند مثل حباب سهام یک شرکت خاص در بازار سهام، چندان مورد توجه ما نیستند. اساس زیر بنایی این تحقیق بر این اصل بنیادین استوار است که حباب یا حفره مالی را می ‌توان با مقایسه ارزش بنیادین با ارزش جاری بازار تشخیص داد، به عبارت دیگر چنانچه افزایش قیمت ‌ها متناسب با تغییرات واقعی اقتصادی باشد، نمی‌ توان از آن به‌ عنوان حباب مالی به حساب آورد و در مقابل در صورتی ‌که قیمت ‌ها متناسب با تغییرات واقعی اقتصادی نباشد و ارزش بازار سهام از ارزش بنیادی آن در یک بازه زمانی به ‌صورت چشم گیری فراتر رود، می ‌توان نسبت به حبابی بودن بازار شک کرد؛ لذا در این تحقیق خط‌ کش اصلی تشخیص حباب مالی، ارزش واقعی و بنیادین بازار است.

پتانسیل رشد بالای بورس تا چند دهه آینده

برخی بر این باورند که اقتصاد ایران از پتانسیل بسیار بالایی برای رشد برخوردار است، در واقع رونقی که در حال حاضر در بازار سرمایه شاهد هستیم، تنها قسمتی از این پتانسل است، همچنان امکان رونق بیشتر این بازار و تمرکز سرمایه ‌ها در این بازار وجود دارد. میتوان گفت که بازار سرمایه یعنی پولی که صرف تولید و ادوات تولید و فراهم شدن زمینه‌ های تولید در کشور می ‌شود، از همین روی این بازار نسبت به دیگر بازارها می ‌تواند موقعیت‌ های لازم برای رونق اقتصاد در کشور را فراهم نماید.

گفتنی است اقبال عمومی مردم به بازار سرمایه به طور مستقیم بر سرمایه‌ گذاری بنگاه‌ ها و رشد و اشتغال آنها موثر است و در این راستا باید گفت که بازارهای دیگر هم برای سرمایه ‌گذاری وجود دارد و می‌توان نقدینگی‌ های موجود در اختیار مردم را وارد آن بازارها کرد، ولی سرمایه‌ گذاران باید این موضوع را مورد توجه قرار دهند که بازار سرمایه که مورد تایید و حمایت دولت است و همچنین نسبت به سایر بازارها مثل؛ بازار ارز، طلا، سکه و مسکن از توان بیشتری برای رشد برخوردار است.

توجه داشته باشید که بازار بورس در کشور باید همیشه مورد توجه باشد تا با رونق آن بنگاه ‌های تولیدی در مسیر رشد قرار بگیرند و در این خصوص باید اشاره داشت که در حال حاضر سیاست کلی دولت، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد حمایت از بازار سرمایه است، ایین موضوع یک فرصت تاریخی را به همه فعالان بازار می ‌دهد تا ضمن استفاده از این حمایت‌ ها، نسبت به سرمایه ‌گذاری در این بازار مشارکت داشته باشند.

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که سرمایه ‌گذاری در بازارهای کاذب نتیجه‌ ای جز تورم ندارد و بهتر است تا مردم از سرمایه‌ گذاری در این بازارها خودداری کنند. تحت شرایطی که حمایت ‌های دولت و دیگر مسئولان از بورس ادامه ‌دار باشد و امکان ورود سایر شرکت ‌ها به بورس ایجاد شود، پتانسیل رشد بازار سرمایه حتی تا چند دهه آینده وجود خواهد داشت. اقتصاد ایران به خصوص در حوزه‌ های پتروشیمی، نفت، گاز، معدن، کشاورزی و خدمات در منطقه بی ‌نظیر است و می ‌تواند جاذبه ورود نقدینگی ‌های در اختیار مردم به بورس را به وجود آورد.

نتیجه گیری در خصوص آینده بورس در سال ۹۹

اگر بخواهیم در خصوص موضوع آینده بورس در سال ۹۹ جمع بندی داشته باشیم، باید گفت که با توجه به روند ۲۹ ساله شاخص بورس تهران می ‌توان با اطمینان بالا، شاخص بنیادین را به‌ عنوان یک معیار قابل اتکا برای شناسایی حباب و حفره مالی استفاده کرد. بورس تهران امروزه دارای حباب مالی است، هرچند نمی‌ توان زمان دقیق ترکیدن آن را بیان کرد منتها دیر یا زود، شاخص بورس تهران باید خود را متناسب با متغیر‌های واقعی اقتصاد تطبیق دهد. ارزش بنیادین بورس تهران که تابعی از تولید ناخالص داخلی و شاخص قیمت مصرف ‌کننده است، به خوبی می ‌تواند ارزش شرکت ‌های پذیرفته ‌شده در بورس را توضیح دهد. همان ‌طور که پیش تر هم بیان کردیم، برای ادعای وجود حباب مالی در بورس باید محتاط بود، به خاطر این که  هنوز هم در بین صاحب‌ نظران حوزه مالی اجماع کافی راجع به آن دیده نمی شود.

ولی به صورت کلی در حال حاضر بسیاری از صاحب ‌نظران در این حوزه وجود هرگونه حباب مالی را منکر و برای شاخص سقف ‌های بالاتری را انتظار می‌ کشند که بی تردید تا زمانی که ورود نقدینگی پرقدرت به بورس ادامه دارد، افزایش شاخص دور از انتظار نیست. فارغ از این که بازار حبابی است یا خیر، امروزه این نگرانی در بین سرمایه گذاران و سیاست ‌گذاران وجود دارد که نیاز است هر دو دسته سرمایه ‌گذاران و سیاست‌ گذاران، نسبت به سیاست‌ ها و استراتژی‌ های خود برای حفظ سرمایه و ثروت خود و همچنین حفظ این نقدینگی و استمرار پویایی بازار سرمایه اقدام نمایند و از این فرصت تاریخی به نحو احسن جهت رشد اقتصادی استفاده و هم از ضرر و زیان هنگفت خیل عظیم سرمایه‌ گذاران جلوگیری نمایند.

خلاصه مطلب و کلام آخر

همان‌ طور که ملاحظه کردید، اکنون رشد شاخص در بازار بورس تهران از نظر شاخص ‌های اقتصادی غیرقابل توجیه است و به نظر برخی از افراد هجوم نقدینگی، انتظارات تورمی، دخالت دولت و تعیین مصنوعی نرخ بهره، نشانه و زمینه شکل‌گیری و گسترش یک حباب مالی بوده است و علاوه بر آن نه تنها نشانه خوش ‌بینی فعالان بازار به آینده اقتصاد کشور نیست، بلکه نشانه اختلالات، نارسایی ‌ها و عدم تعادل‌ های بزرگ در اقتصاد ایران است!

بروز حباب ‌ها و حفره‌ های مالی بزرگ معمولا از بروز عدم تعادل ‌هایی ناشی می شود که در نتیجه سیاست ‌ها و مداخلات دولت ایجاد می شود، لذا یافته‌ های فوق بیان می دارد که تحولات بازار سهام هم‌ راستا با تحولات متغیر‌های بنیادی کلان نیست و شاخص سهام از روند بلندمدت خود منحرف شده و باید آن را جدی گرفت و مسوول اصلی حباب بورس تهران، دولت است و نه بازار، پس واضح است که حباب ‌ها نه تنها نتیجه ناگزیر و ذاتی فرآیند‌های حاکم بر نظم بازار و به ‌طور عام یا بازار‌های مالی و دارایی به‌ طور خاص نیستند، بلکه نتیجه ناگزیر مداخلات نابجای دولت ‌ها در فرآیند‌های حاکم بر نظم بازار هستند.

انحراف از ارزش بنیادی دارایی تا زمانی نامعلوم ادامه پیدا نمی کند و قیمت دارایی پس از یک دوره افزایش حبابی، در نهایت با ترکیدن حباب، سقوط کرده و نزول شدیدی را تجربه می کند. هر سربالایی بدون پشتوانه منطقی، اقتصادی و عقلایی، سرازیری هم دارد و انتظار می ‌رود، در نهایت شاخص حول ارزش بنیادی آن نوسان کند. معروف است که در بازار‌های مالی معمولا آن نمی ‌شود که همه می‌ پندارند. همان ‌طور که وارن بافت می ‌گوید، در بازار سهام، برای چیزی که همه افراد روی آن خوش‌ بین هستند بهای زیادی پرداخت می کنید. اما به صورت کلی وضعیت بورس در سال ۹۹ نشان از صعود های منطقی به همراه اصلاح های مقطعی دارد و میتوان اهداف بالاتری را برای شاخص کل بورس ایران در سال ۹۹ پیش بینی کرد.

امیدوارم از این مقاله که تلاش داشت تا پیش بینی بورس در سال ۹۹ را با توجه به تحلیل های بی طرفانه و بدون تعصب بیان کند، نهایت استفاده رو برده باشید.

هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص آینده بورس در سال ۹۹ داشتید، از طریق بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها با ما و سایر همراهان سایت کد بورسی همراه باشید.